Qoyska & Horumarinta Bulshada
Aasaaska Guusha
Waxkasta oo lasameeyo waxay leeyihiin qodobo laraaco oo lataaban karo waayo waxaad aragtaa ashyaa badan oo fara ku samays ah oo la sooraacsho tusmooyin ku waas oo ka turjumaya qaabka loo adeegsanaayo. Tusaale ahaan, waxaad soogadatay matoor waxa uuna leeyahay qaab loo isticmaalo matoorka, waxaana kuu fududaynaya waraaqda yar ee la sooraacsho taasoo ku dhan habkii aad u adeegsan lahayd. Haddaba sidaa silamida ayaa socdaalka noloshu ay ubaahan tahay in aad fahanto waxyaalaha lagu gaaro sacaadada nolosha adoo ka duulaya Alle ka baqida iyo waxyaalaha lagaaga baahan yahay.
- Taqwada Alle: Waxaa qofkasta oo Alle iyo Rasuulkiisa rumeeyay laga rabaa in uu la yimaado wixii lafaray oo dhan, kana cabsado Eebbihii abuuray oo koonkaan keenay. Waa in uu la yimaadaa taqwo dhab ah iyo Alle ka cabsi ku salaysan khushuuc iyo ilmayn Alle dartii uqabatay.
Alle kor ahaaye wuxuu yiri: (Kuwa xaqa rumeeyoow dhowra xilka iyo waajibka Alle uu idin saaray dhowrid dhan). Suuradda aali-Cimraan: Aayadda 102. Wuxuu kaloo yiri kor ahaaye: (Dhowra xilka iyo waajibka Alle uu idin saaray intii karaankiinna ah). Suuradda al-Taghaabun: Aayadda 16. Waxaan ka fahmaynaa in aan la nimaano waxkasta oo Alle ina ku waajib yeelay maxaa yeelay waanala waydiin doonaa maalin maalmaha ka mida. Haddaba waxaa nala karabaa in aan la nimaano taqwa iyo Alle ka cabsi si aan ugu guulaysano nolosheena adduun iyo aakhiraba. Wuxuu kaloo yiri kor ahaaye (Kuwa xaqa rumeeyow dhowra cahdiga Alle iyo xilka uu idiin saaray, wax sanna ku hadla). Suuradda al-Axsaab: Aayadda 70. Waxaan ka fahmayna qowlka Alle in uu nagula dardaarmayo in aan ilaalino balamaha maxaa yeelay dadka islaamka ah waxay gaalka uga duwan yihiin waa ilaalinta balamaha inbadan Alle qur’aankiisa ayuu ku yiri war dhowra oo oofiya balamaha.
Alle waxa uu yiri (Oofiya balamada, balamaha waa lays waydiin doonaaye). Markale waa tii uu lahaa (Kuwa Alle rumeeyoow oofiya balamaha). Dhammaan aayaadkaas waxay inoo faa’idaynayaan in aan ilaalino cahdiga iyo balamaha aynu galno.
2. Alle ka cabsiga: Wuxuu kaloo yiri kor ahaaye: (Qofkii Alle ka cabsada oo waajibkii iyo xilkii uu saaray guta, makhraj buu u yeelayaa, meel uusan filayna waa ka irsaaqayaa). Suuradda ad-Dalaaq.
Alle waxa uu inoo balan qaaday ruuxii ka cabsada isaga, gutana waajibaadkiisa Alle, rumeeyana rumayn dhab ah, waxaa loofurayaa wado uusan ka filanayn wax irsaaqad ah. Alle inbadan aayaadkiisa waxa uu inoo ku sheegay qofkii uu rabana in uu irsaaqo xisaab la’aan, qofkii tala saarsadana Allaah waa nabad geliyaa. Waxkasta oo kugu dhacayana waa qoran yihiin oo Allaah kuu qoray maalintii ruuxda lagu gashay. Anas bin Maalik (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Waqtigii Nebiga (NNKH) waxaa jirey laba nin oo walaalo ah; midkood Nebigu (NNKH) u adeegi jiray, midna camalkiisuu raacan jiray. Maalin baa kan dambe Nebiga (NNKH) uga soo eed sheegtay walaalki una sheegay inuusan noloshiisa wax u kasban. Nabigu (NNKH) wuxuu ugu jawaabay: Waxaa laga yaabaa in laguga irsaaqo dartiis. (Tirmidi baa sanad saxiix ku weriyey).
Fiiro gaar ah: Tawakul waa eray Af Carabi ah, luqad ahaanna waxaa weeye inaad ku tiirsanaato cid uun. Diin ahaan waxaa loola jeedaa tawakulka inaad Ilaahay ku kalsoonaato, ku tiirsanaato, isku halleyso, imaankana ku qabto oo aad talo saaratid; Waase in la kala saaraa tawakulka iyo tawaakulka. Nimanka suufiyiinta waxay ka qaateen macno ah in meel layska fadhiyo, oo aan la xoogsan, waxsabab ahna aan lala iman. Taasoo runtii ceebku ah diinta, waxna u dhimeysa bilicda iyo wanaaggeeda. Waxaa la doonayaa inaad Alle talo saarato adigoo wixii sabab ahaa oo aad kartey oo dhan la yimid, aad yiqiinsatidna marka qorshe iyo hab maamul wanaagsan aad arrintii ku sameyso inay isku dubba dhaceyso oo ay guuleysaneyso hadday dani inoogu jidho Allena uu gacan nagu siinayo. Sidaa baana Tawakkulka dhabta ah.
Qofka islaamka ah waa in uu ahaadaa ruux markasta ujeeda Allaah kana cabsada, sidoo kalena guta waajibaadkiisa, Alle ma luminaayo ajarkiisa. Waxaan kaloo idinku baraarujinayaa, haddii aad rabtaan in aad ku noolaataan nolol sare waa in aad gudataan waajibaadka Alle. Waxaad ku guulaysanaysaan socdaalka nolosha waxaana hananaysaa guusha aad dalbayso.
- Danbi dhaaf dalbasho: Qofka islaamka ah waa in uu ahaadaa ruux ujajaban cibaadada Alle, ogsoonaadana in gudashada waajibaadka Alle yahay mid faral ah. Haddii aad gasho denbi, waa in aad Eebbe u jeesataa, denbi dhaafna waydiisataa si aad uguulaysato. Alle wuxuu ka jecel yahay ma leh ruuxii intuu denbi gala haddana ka toobad keena oo aan ku noqon.
Alle inbadan waxa uu inoo sheegay in haddii aan la nimaadno denbiyo ka culus arla’da iyo cirka muggiisa oo danbi dhaaf dalbano in uu noola imaanayo cafis iyo denbi dhaaf ka badan dhulka iyo cirka muggiisa. Alle waa mid naxariista kan ugu naxariista badan. Allena waxaan ka baryaynaa in uu dhaafo denbiyadeena. Alle wuxuu asturayaa ceebaheena oo dhan haddaan la nimaadno toobad sax ah, Allena waa deeq badane.
Alle wuxuu ku yiri qur’aanka: (Haddii aad Alle ka cabsataan oo xilka iyo waajibka uu idin saaray gudataan wuxuu idin siinayaa iftiin aad ku kala saartaan xaqa iyo baadilka, wuxuuna asturayaa xumaanihiinna, wuuna idiin dembi dhaafayaa. Allaah dambi dhaafe deeq badane ahe). Suuradda al-Anfaal: Abuu Hurayrah (Alle haka raali noqdee) wuxuu yiri: Nebiga (NNKH) waxaa la weydiiyey: Yaa ugu sharaf iyo xurmad badan dadka dhexdiisa oo ugu gobsan? Wuxuu yiri: Kan ugu Alle cabsida badan. Asxaabtii Rasuulka Waxay yiraahdeen: (Midaa kuma aanu weydiin), Wuxuu yiri: Marka waa Yuusuf oo Nebi ahaa oo ina Nebi ahaa (Nebi Yacquub) oo ina Nebi ka sii ahaa (Nebi Isxaaq), oo ina Nabi ka sii ahaa (Nebi Ibraahiim), Alle saaxibki. Waxay yiraahdeen: Sidaasna kuma aannu weydiin. Nebigu (NNKH) wuxuu yiri: Haddaas ma lafaha Carab-baad i weydiiseen. Marka ogaada kuwaa lahaa sharafta iyo xurmadda Islaamka ka hor, baa sharaf iyo xurmad badan markii ay Islaamaanna, waase markii ay diinta dhuuxaan, oo dhaqan geliyaan.
- In laga digtoonaado dhalanteedka adduunyada; Dadka badankooda waxay ku hodmaan waa dhal dhalaalka adduunyada, waxay ilaaween in ay ka tagayaan. Fidnada ugu daran ee soo wajahdaa bini-aadamka waa aaminaada ay aamineen shah waadkooda. Waxay ilaaween xaqqii uu Alle ku waajib yeelay, waxayna raaceen hawadooda iyo macmacaanka adduunka. Reer bani-israa’iil waxay fidnadii ugu horaysay uga timid dumarka. Adduunyadu waa meel lagu nasto laakiin yaan deegaan laga dhigan, qof walbaana maskaxda haku hayo in loo keenay sahay qaadasho keliya.
Abuu Saciid al-Khudri (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Nebigu (NNKH) wuxuu yiri: “Adduunyadu waa doog waana macaantahay. Allena xilkeedii buu idiin dhiibay oo inaad danjireyaal ka noqotaan buu idiin doortay, si uu u eego habka aad uga howlgaleysaan oo aad ugu dhaqantaan adduunka. Marka iska jira dhaldhalaalka adduunka iyo soo jiidashadeeda dhalanteedka ah, iyo fasaadka ka dhalanaya la xiriir (aan sharci aheyn) ee dumarka (iyo in hawooyinkooda aan sharciga waafaqsaneyn laga yeelo). Reer banii Israa’iil fidmadii u horraysey waxay kaga timid xagga dumarka.
- Baryidda Alle: Qofka muslimka ah, waa kan mar walba ku xiran Allaah, waydiistana denbi dhaaf, waa kan ogsoon waxkasta oo la baryo kan ugu wanaagsan in uu yahay Allaah. Wax badan waad aragtay Nebiga oo leh ruuxii kaca habeenkii oo Alle barya in uu siindoono wixii uu waydiistay Allaah. Alle waxaa uu inoo yaboohay ruuxii kaca habeenkii xilliyadu dadku hurdaan oo ducaysta waa uu helayaa wixii uu Alle weydiistay oo dhan.
Alle wuxuu ku leeyahay war yaa wax iwaydiista oo aan siiyaa, war yaa maal iga dalban oo aan siiyaa, waryaa denbi dhaaf iga dalban oo aan u denbi dhaafaa. Miyay san ahayn in aad kacno saq dhexe habeenkii oo aan ka faa’idaysano jaaniskaa iyo yaboohaa Alle. Ruuxii baryaa Alle waxaan ahayn waxaa hubaal ah in uusan helayn. Tusaale, markii aad utagto qof oo aad dhahdo waxaan ubaahanahy in aad isiiso lacag intaa leeg, waxaa isbeddelaya wajigiisa. Waxaana ka dhadhansan kartaa in uusan ruuxaas ahayn mid raali ka ah in uu wax baxsho. Haddaba saas hadday tahay maad ka kaaftoonto oo Alle keliya wax waydiisato, Allaah ayaa kuu balan qaadaye. Cabdullaahi Ibnu Mascuud (Alle raali haka noqdee) waxaa laga soo xigtay in Nebigu (NNKH) ku duceysan jirey: ( Alloow waxaan kaa baryayaa hanuun, Dhowris xilka iyo waajibka aad i saartay, dhawrsanaan iyo kheyr xaggaaga ah (iyo ka deeqtoonaan Aadane). Anas bin Maalik (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Nebigu (NNKH) Wuxuu yiri: “Qofkii yiraahda markuu guriga ka baxayo: (Bismillaahi, tawakaltu, calallaah, walaa xawla walaa quwwata illaa billaah).
Oo macnaheedu yahay: (Waxaan ku baxayaa magaca Alle, anigoo kalsooni buuxda ku qaba iskuna halleynaya; Waa Alle midka bixiya awoodda xumaha iyo gefka lagaga leexdo, ama bixiya awoodda aad samo ku fasho. Ninkii sidaa yiraahdaa waa nin xaqii la tusay, xumaan iyo Sharna laga hayey, shaydaankuna waa ka fogaadaa). (Tirmidi iyo Abuu Daa’uud).
Abuu Daawuud wuxuu ku kordhiyey: “Shaydaan baa wuxuu ku yiraahdaa mid kale oo saaxiibkii ah Maxaad ka tareysaa nin la hanuuniyey, la kaafiyey, oo la dhowrayna?”.
- Samaynta camal wanaagsan: Waxaa laga rabaa qof kasta in uu la yimaadaa camal midba midka uu ka kheyr badan yahay. Waayo ruuxii sameeyaa wanaag Alle waa ujibaaraa wanaaga uu sameeyay ajarkiis. Haddii aan wacad ku marno in aan gudano wanaag sa waxaan aragnay wanaagii mid ka sii fadli badan waa in aan ku dhaqaaqnaa ka fadliga badan. Waxaad damacday in aad bixiso sadaqo kuna bixiso iskuul, waxaad aragtay masjid la dhisaayo waa in aad ku bixisaa masjidka isagaa fadli badane. Sababtoo ah bogcadaha Alle waxaa ugu fadli badan masaajidda, waxaana ugu xun suuqyada.
Caddayi ibnu Xaatim (Alle raali haka noqdee) waxaa laga soo xigtay in Nebigu (NNKH) yiri: (Haddii uu qofku dhaarto oo ballan qaado inuu camal falaa oo dabadeed arkaa camal kale oo ka wanaagsan kii hore, waa inuu falaa camalka wanaagsan ee dambe).
- Adeecidda Alle iyo mas’uuliyiintiina: Waxaa nalafaray in aan adeecno waxkasta oo Alle soodejiyay, oo gudano wiixii nala ku waajib yeelay lana nimaadno wanaag oo dhan. Waxaa Alle inbadan qur’aankiisa ku yiri ( Kuwii Alle iyo Rusuulkiisa rumeeyow addeeca Alle iyo rasiilkiis). Waa in aan ahaana kuwo mar kasta ilaasha tiirarka islaamka, sadaqadana aan bixinaa, soonka, salaada, xajka iyo wixii kaloo nagu waajib noqdaa in aan la nimaadno.
Waa in aan adeecna dadka madaxda inoo ah, sababtoo ah waa masalo diini ah oo laga rabo qofkasta oo muslim ah. Qofka waliga ah waa in loo hogaansamaa wuxuu idin amrana la timaadaan oo fulisaan ilaa wixii aan xad gudub ahayn. Macaasida lagu adeeci mayo ruuxa hogaamiya ah sida aan ka fahmayno xadiiskaan. Abuu Umaamah al-Baahili (Alle raali haka noqdee) wuxuu sheegay inuu dhageystay khudbadii Nebiga (NNKH) uu jeediyey xajkii sagootiga khudbaddaas oo uu ku yiri: (Xurmad iyo tixgelin gaara siiya Alle iyo amarradiisa, oo ooga shanta salaadood maalin waliba, bisha ramadaana sooma, bixiya sekada, maqlana oo adeeca kuwa xilka iyo mas’uuliyadda idin haya (oo waxaan xumaan aheyn ku adeeca) Waxaad geli doontaan markaa Jannada Rabbigiin). Tirmidi wuxuuna yiri waa xadiis Xasan ah.
Fiiro gaar ah: luqad ahaan macnaha taqwada waa inad ka joogto oo aad naftaada ka celiso wixii u xun oo dhib u leh. Xagga Xadiiska iyo Qur’aankase taqwo waxaa loola jeedaa in aad maanka joogto ugu heyso Alle, ood ka cabsato, xusuusnaato daa’in iyo abid. Wuxuu ku faray la timaado, wuxuu kaa reebayna ka harto, taasna waxay kuu horseedeysaa oo ku siineysaa aragti iyo ileys aad ku kala saarto samaha iyo xumaanta, dareenka iyo fahamkaasi qofku wuxuu ku hoggaaminayaa xagga samaha iyo kheyrka, kana hor istaagayaa xumaha iyo sharka oo idil.
- Yaqiinta iyo aaminaada Alle: Waa in aad tahay ruux leh yaqiin dhab ah. Markaadla timaado wixii Alle ku faray sidoo kalena waa in aad tahay ruux wixii loogu yaboohay aamin san. Haddii shaki kaa galo yabooha Eebbe, ma dhamaysna iimaankaaga waayo dadka Alle rumeeyay waa in ay rumeeyaan waxa qaa’ibka ah iyo waxa jooga. Waa in aad tahay qof caqiidadiisu sarayso, go’aan leh.
Musiibooyinka dhaca sida foolkaanaha, dhul gariirka, abaaraha iwm, dhammaantood qofka islaamka ah waxaa uga siyaada iimaan iyo xasilooni. Mar uu Alle ka hadlaayay yaqiinta iyo isku halaynta Allaah. wuxuu yiri: “Markii mu’miniinta dhabta ahaa ay kooxihii isa soo baheystay ee gaalada ahaa arkeen waxay yiraahdeen: Waa kan wixii ay Alle iyo rasuulkiisu nooyabooheen. Alle iyo rasuulkiisu run bay sheegeen. Umana kordhin waxaan aheyn iimaan, isdhiibid iyo sugnaasho”. Suuradda al-Axsaab: Aayadda 22.
Wuxuu kaloo yiri Alle weyne kor ahaaye: “Waa kuwii dadku ku yiri: Dadkii baa isu kiin soo bahaystay ee ka cabsada. (Khatartii lagu handaday ) waxba uma dhiman iimaan uun baa u siyaaday maahee waxayna yiraahadeen: Allaa nagu filan wax la isku halleeyana u fiican. Waxay markaas la laabteen nicmo iyo gallad Alle, dhibaatona ma taaban.
Waxayna raaceen raallinnimadii Alle, Allena waxaa u sugnaaday gallad aan go’ayn. Suuradda aali-Cimraan Aayadaha: 173-174.
- Talo saarashada Alle: Markii aad rabto in aad ku dhaqaaqdo shey ama ficil waa in aad tala saarataa Allihii ku abuurtay. Sababtoo ah ruuxii tala saarta Alle ma dayaco.
Alle qur’aankiisa wuxuu ku yiri (Haddii aad go’aansato shey talo saaro Allaah, Alle waa jecel yahay kuwa talo saartee). Qofka mu’minka ah waa in uu la yimaadaa wixii Eebbe nafaray. Ma jiro ruux guulaysta ama hanta socdaalka nolosha ilaa uu la yimaado wixii nala faray oo asaaska nolosha ah. Mar kale ayuu qur’aankisa ku yiri (Talo saaro oo isku hallee noolaha aan dhimanayn). Suuradda al-Furqaan: Aayadda 58. Wuxuu kaloo yiri kor ahaaye (Mu’miniinta Alle oo keliya ha talo saarteen, oo ha isku halleeyaan). Suuradda Ibraahiim: Aayadda 11. Wuxuu kaloo yiri kor ahaaye, (Markaad go’aan gaartid, Alle oo keliya talo saaro oo isku hallee). Suuradda ali-Cimraan Aayadda 159.
Wuxuu kaloo Alle yiri (Qofkii Alle talo saarta oo isku halleeya waa ku filan yahay). Suuradda ad-Dalaaq Aayadda 3.
Ibnu Cabbaas (Alle raali haka noqdee) waxaa laga soo xigtay in Nebigu (NNKH) ku duceysan jiray: (Alloow Adiga ayaan isku kaa dhiibey, Adiga ayaana ku rumeeyey, Adiga ayaana ku talo saartay, Adiga ayaan kuu soo noqday, Adiga ayaana arrintayda ugu xukuntamayaa oo gar soor uga dhiganayaa, Alloow awooddaadaan magan u ahay, Ilaah xaq ahi ma jiro adiga maahee, ee Alloow iga dhowr ka lumid xaqa aan kalumo.
Adiga weeyaan noolaaha aan dhimanayn, halka Jinka iyo Insigu dhimanayaan). (Bukhaari iyo Muslim).
Ibnu Cabbaas (Alle raali haka noqdee) waxaa laga soo xigtay in Nebi Ibraahiim markii dabka lagu riday erayadii uu ku dhawaaqay ay ahaayeen: (Xasbunallaah wanicmal wakiil). Waxaa igu filan Alle, wax la isku halleeyana waxaa u fiican Isaga. Sidaa oo kalena waxaa yiri Rasuulkii Alle Muxammad (NNKH) kolkii loo sheegay in dad isu soo baheystay oo sidaa awgeed la yiri naftiinna u baqa, arrintanina waxay oo keliya u kordhisay isaga iyo muslimiintii imaankii ay ku qabeen Alle, waxayna yiraahdeen isaga iyo muslimiintii: (Waxaa nagu filan Alle Laysku halleeyaa fiicanna waa Isaga). (Bukhaari).
Cumar bin Khaddaab (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: (Waxaan maqlay Nebiga (NNKH) oo leh: Haddii aad taladiinna oo dhan saarataan Alle oo u rumeysaan si dhan oo dhab ah wuxuu idiin irsaaqi doonaa sida uu u irsaaqo shimbiraha. Waxay kallahaan subaxii iyagoo calool maran, waxayna soonoqdaan iyagoo calool buuxa oo dheregsan galabtii). (Tirmidi) wuxuu yiri waa xadiis xasan ah.
- Khushuucidda Alle: Dad badan oo ka mida ummaddaha islaamka waxaa ku jira markii lagu dul akhriyo qur’aanka ama aayaadka Alle, in ay isbeddelaan quluubtooda ilaa ilinta ka timaadaa ay qoyso dhabanadooda ilaa ay ka gaaraan dhulka cabsi darted. Dadka qaarna markii lagu akhriyo aayaadka Alle, waxay ka qaadaan qooq iyo islaweyni waxayna ku danbayn dadka noocaas ah halaag iyo abaal marin weyn. Alle ha ina hanuunshee. Eeg xadiiskaan oo fahan. Abuu Hurayrah (Alle raali haka noqdee) wuxuu sheegay in Nebigu (NNKH) yiri: (Dad badan waxay geli doonaan jannada kuwaa oo ay quluubtooda noqon doonto sida quluubta shimbiraha, taana macnaheeda waxaa weeye quluubtoodaa waxay noqoneysaa sida quluubta shimbiraha, mise waxay noqon doonaan kuwa qaneeco leh, ama quluubtoodaa noqon doonta mid jilicsan cabsi Alle darteed, (taa oo keeneysa inay jannada galaan)). (Muslim).
- Kalsoonida: Waa in aad tahay ruux ku kalsoon Allah markasta oo leh caqiido dhab ah. Ruuxa Alle aaminsan marna ma waayo kaalmo kaga timaada dhanka Eebbe. Haddii aad tahay qof Alle ku kalsoonayn waligaa gaari maysid liibaanta adduun iyo aakhiro.
Sidoo kalena waa in aad tahay ruux kal sooni ku qaba naftiisa, aaminsan in uu qaban karo waxkasta. Eeg xadiiskaan waxaan ka faa’idaynaa kal soonida iyo cafiska aad cafido ruux dhib ama denbi kaa galay oo aad cafido. Jaabir (Alle raali haka noqdee) wuxuu sheegay inuu la socday Nebiga (NNKH) oo dagaal jihaad ah ugu socday dhinaca Najd, markii dagaalkii dhammaadayna uu la soo laabtay. goor harsimaad ah baa wuxuu duulkii soo gaaray tog leh geedo qodxa badan, halkaasoo rasuulku (NNKH) harsaday geed qurac ah, asxaabtiisiina ay kala firidhay iyadoo qof waliba har wanaagsan dayanayo. Nebigu wuxuu surtay seeftiisii laan ka mid ah laamihii geedka, seexdayna.Innaguna sidoo kale baynu u nasaneynay, mise goor dambe baan maqallay Nebigii (NNKH) oo noo yeeraya. Waa u nimid si degdeg ah mise nin reer miyi ah baa agtiisa fadhiya.
Nebigu (NNKH) wuxuu innagu yiri: “Ninkani anigoo hurda yuu seeftaydii iila baxay.
Waxaan toosay iyadoo gacanta ugu jirta oo gal la’ wuxuuna igu yiri: Yaa hadda iga kaa badbaadin kara? Waxaan ku iri: Alle baa iga kaa badbaadinaya kuna celceliyey weedhaa seddex jeer. Nebigu (NNKH) sare buu u soo fariistay, waxnana ma yeelin ninkaasi. (Bukhaari iyo Muslim). Werin kale ee xadiiska oo isla jaabir (Alle raali haka noqdee) laga soo xigtay waxay aheyd: Waxaynu la soconnay rasuulkii Alle (NNKH) dagaalkii Daatir Riqaac. Waxaan nimid geed hoos weyn markaasaan uga tagnay (Nebiga) inuu ku nasto. Waxaa yimid nin mushrig ah arkayna seeftii Nebiga (NNKH) oo geedka suran, seeftii buu inta galka kala baxay buu ku yiri: Miyaad iga baqeyn? Wuxuu ku jawaabay Nebigu, may, dabadeed ninkii wuxuu yiri: yaa weeye kaa iga kaa badbaadinaya? Nebigu (NNKH) wuxuu ku jawaabay: Allaah.
Abuubakar Ismaaciili wuxuu intaa ku daray oo kitaabkiisii ku qornaa : Markii uu Nebigu (NNKH) yiri Alle baa iga kaa badbaadinaya ayaa ninkii gacantiisii seeftii ka dhacday; markaasaa Nebigu (NNKH) inta qaatay ku yiri: Yaa hadda adiga iga kaa badbaadinay? Ninkii wuxuu yiri: Noqo qaataa kheyr leh. Nebigu (NNKH) wuxuu weydiiyey: Ma aad qireysaa Ilaah xaq ah aan Alle ahayni inuusan jirin iyo inaan aniguna ahay Rasuulkiisii? Ninkii waa diiday wuxuuna yiri: Laakiinse waxaan kaa ballan qaadayaa inaanan kula diririn, cid kula diriraysana kuula soo safan. Nebigu (NNKH) waa uu sii daayey.
Qoladiisii buu ku laabtay oo ku yiri: Waxaan idiinka soo laabtay oo xaggiisa ka imid ninkii u fiicnaa dadka.
Abuu Bakar Siddiiq (Alle raali haka noqdee) bin Cabdullaah bin Cusmaan bin Caamir bin Cumar bin Kacab bin Sacad bin Taym bin Murrah bin Kacab bin Luway bin Qaalib al-Qurashi al-Taymii oo isaga iyo aabbihi iyo hooyadi intaba saxaabi ahaa waxaa laga soo xigtay: hadalkan: Kolkii Rasuulkii Alle (NNKH) iyo anigu aan ku dhuumaneynay godkii ayna na baadi goobayeen qolooyinka Makka, ayaan waxaan arkay cagihii mushrikiinta oo dushayada ah oo godka afkiisa debedda ku sugan. Waxaana iri: Rasuul Alloow, haddii uu midkood cagihiisa fiirin lahaa waa ina arkilahaa. Wuxuu yiri: “Abuu Bakaroow bal ka warran labo Alle uu ku yahay seddex”. (Bukhaari iyo Muslim)
- Ku Toosnaanta Diinta Alle: Qofka waxaa laga rabaa in uu ku dadaalo waxkasta oo la amray sababtoo ah haddaad go’aansato in aad marto wado toosan waxaa hubaal ah in aad gaaraysid. Inbadan oo dadka ka mid ah waxay ku hamiyaan in ay isaga safraan iyagoon aqoon halka ay usocdaan iyo barta ay ka yimaadaan.
Haddaad hayso wado oo ay ka yaacaan wadooyin yaryar, haraacin kuwa yar yar waxaa lagayaabaa in kuwa yar yar ay shaydaamadu fadhiistaan. Alle subxaana watacaalaa wuxuu yiri: (Ku toosnow siraadka mustiqiimka ah (jidka toosan ee xaqa ah) sida laguu faray). Suuradda Huud, Aayadda 112. Wuxuu kaloo yiri Allaah: (Kuwa yiraahda: Rabbigayo waa Allaah, dabadeedna toosnaada, malaa’ig baa ku soo degta (kuwaa markay dhimanayaan oo ay naftu ka sii baxeyso) ku leh: Ha cabsannina, ha murugoonnina, oo ku bishaareysta Jannadii la idiin yaboohay.
Annagaa ah gacalkiin idin dhowraya adduun iyo aakhiroba. Xagga Jannadana waxaa idiin yaal wixii ay naftiinnu rabto oo dhan iyo wixii aad u yeerataanba. Waana martiqaad ka sugnaaday dambi dhaafe naxariis badan). Suuradda Fusilat: Aayadaha 30 -32.
Wuxuu kaloo yiri Alle weyne: (Kuwii yiri: Rabbigayo Waa Alle, dabadeedna xaqa ku toosnaaday oo aan dhinacna ugaleexan, cabsi korkooda ahaan mayso iyo murugo. Waana ehlu Janno kuwaasu, dhexdeedayna ku waarayaan, Camalkii wanaagsanaa ay falan jireen darti). Suuradda al-Axqaaf, Aayadaha 13,14.85. Sufyaan ibnu Cabdullaah (Alle raali hakaa noqdee) wuxuu yiri: Waxaan ka codsaday Rasuulkii Alle (NNKH) arrintaan anigoo ku iri: Waxaad iga siisaa cashar dhan iyo darsi waantow iyo hanuun leh Islaamka oo aanan dabadaa waydiineyn cid kale.
Wuxuu yiri (NNKH) (Dheh: Alle ayaan Rumeeyey, dabadeedna xaqa raac oo ku toosnow). (Muslim).
Abuu Hurayrah (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Nebigu (NNKH), (Raaca mabaadida iyo qodobbada diinta oo si wanaagsan u dhowra, ahaadana xaqaaniyaal jidka Alle ku toosan, oo ogaada inuusan qofkiinna camalkiisa ku badbaadi karin. Nin baa wuxuu weydiiyey: Ma xataa adiga Nebi Alloow? Wuxuu yiri: “Xataa aniga, in Alle naxariistiisa iyo galladdiisa i dhex geliyo maahee). (Muslim)
Fiiro gaar ah: Culimadu waxay yiraahdaan ku toosnaanta xaqa waxaa loola jeedaa inaad Alle adeecdo, oo awaamirtiisa aad fuliso qowl iyo ficil, farid iyo reebid, iyo inaad noolaato nolol aad ugu hoggaan santahay addoon dhab ahna ugu tahay Allahii ku abuuray.
- Ku cibro qaadasho: Eeg markaad socoto wadooyinka wixii makhluuqaad ah oo Alle sameeyay, oo ku tusaalo qaado. Alle wuxuu sameeyay cir iyo dhul iyo wixii ku dulnool. Waxa u dhex dhigay buuro, wuxuuna ku hayay bartooda iyagoon dhaqaaqin. Sidoo kalena aan burburin ilaa amarka Alle mooyee.
Alle wuxuu sameeyay bad iyo biri midkastaana waxaa ku nool noole. Saw ma ahan in aan ku cibro qaadano wixii Alle uumay oo dhan. Alle wuxuu kugu manataystay nimcooyin aad ubadan sida caafimaadkaaga, lixda lixaad oo kuu dhamaystiran. Waxaad aragtaa dad cago la’, sidoo kalena dhego la’ dhammaantoodna waxaa ku sugan aayaad iyo cibro qaadasho.
Ka Fakaridda Uunka Ilaahay iyo Waxyaabaha inagu hareersan. Alle kor ahaaye wuxuu yiri: “Ku dheh (Muxammadow) Waxaan idinku waaninayaa hal mas’alo, waa inaad dar Alle laba labo iyo mid mid ugu istaagtaan dabadeedna fekertaan”. Suuradda Saba: Aayadda 46. Wuxuu kaloo yiri: kor ahaay. “Abuurista cirarka iyo dhulka iyo isdhaafka habeenka iyo maalinta, calaamooyinbaa ku jira muujinaya (awoodda iyo ku keli ahaanshada Alle maamulka uunka iyo mulkigiisa iyo mudnaantiisa keligi cibaadada) waxayna ugu jirtaa kuwa wax garadka ah. Kuwa xusa Alle, joog, fadhi, iyo jiifba, oo kafakara abuurista cirarka iyo dhulka oo (yiraahda) Rabbiyoow waxa kan dheel uma aadan abuuran. Adaa Hufan, Innaga dhowr cadaabta naarta”. Suuradda aali-Cimraan: Aayadaha 190 – 191.
Wuxuu kaloo yiri Alle hufnaaye: “Ma waysan fiirinayn geela, sida loo abuuray? Iyo cirka, sida loo bilay? Iyo buuraha, sida loo qotomiyey? Iyo dhulka sida loo goglay? Waani, waaniye kaliyaad tahaye”. Suuradda Al-Qaashiya: Aayadaha 17 – 21. Wuxuu kaloo yiri Alle weyne: “Ma weysan dhulka marin oo fiirin ciribta qoomankii iyaga ka horreeyey? Suuradda Muxammad; Aayadda 10.
- Kheyrka oo lagu tartamo: Haddaad doonayso in aad ka gun gaadhid noloshaada iyo wixii ku hareeraysan oo dhan, waxaa lagaa rabaa in aad la timaado wixii lagu amray oo ka harto wixii lagaa reebay.
Sidoo kalena waxaa inaga nala karabaa in aan ku tartano kheyrka Alle sida tartanka loogu galo guulaha. Tusaale, markaad doonayso in aad badiso sida koob ciyaareed, tartan aqooneed , baradan, socod iyo ciyaaraha barafka kuwaas oo laysku siiyo bilado iyo abaal marino ay bixiyaan bini-aadan waa lagu dadaalaa naf iyo maalba waa loo huraa. Laakiin markii loo leexdo kheyrka Alle, dadku waxaa hela sheydaan oo waa laga indho saabaa ajarka iyo yabooha Alle.
Alle kor ahaaye waa kan keliya oo wax baxsha waa Allaah, cidkale oo bixisaa ma jirto. Dadku waxay baxshaan waa dhalanteed, waxaas oo dhan waxaa ka fiican ajarka iyo karaamada uu Alle weyne ku siiyay. Sadaqa oo aad bixisaa waxay ka mid tahay kheyrka Alle. Sidoo kalena masaajida oo u tartantaan waxay ka mid tahay kheyrka oo loo tartamaa.
Khayr ku dadaalidda Alle kor ahaaye wuxuu yiri: “Khayraadka ku tartama”. Suuradda al-Baqara: Aayadda 148.
Wuxuu kaloo yiri Alle weyne kor ahaaye: “U tartama dambi dhaafka Rabbiggiin iyo Janno balleceedu le’egyahay cirarka iyo dhulka oo loo diyaariyey kuwa iska dhowra xumaha”. Suuradda aali-Cimraan: Aayadda 133.87. Abuu Hurayrah (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Nebigu (NNKH) wuxuu yiri: (Ku dadaala Camalka san, waqtina ha luminina aad ku sameyn kartaan camal suubban waxa imaan doona dhowaan fidmooyin iyo fasaad sida habeen madow ah oo qofka waagu u beryayo isagoo Mu’min ah, isagoo gaal ahna gabbalku u dhacayo, ama isagoo mu’min ah gabbalku u dhacayo, isagoo gaal ahna waagu u beryayo. Wuxuu diyaar qofkii u noqon inuu diintiisa siisto xoogaa wax adduun ah). (Muslim).
Cuqbah ibnu Xaaris (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: (Waxaan kula tukadey Nebiga (NNKH) Salaad Casar magaalada Madiina.
Markii uu salaama naqsaday buu inta deg deg u kacay oo dadkii dhexmaray buu wuxuu aadey guryihiisii. Markii deg degtiisa la arkay baa la naxay. Kolkuu soo laabtay, buu wuxuu yiri isagoo sharxaya waxa uu keenay degdegta: Waxaan xusuustay wax xoogaa qalin ama dahab ceeriin ah oo guriga yiil, marka arrintaa baa i welwel gelisay. Waxaan hadda soo qorsheeyey in la qaybsho). (Bukhaari). Werin kale oo xadiiska waxay ahayd: (Waxaan guriga uga soo tegey wax xoogaa dahab ceeriin ah oo sadaqo ah, marka waxaanan rabin inuu igu baryo). (Bukhaari).
Jaabir (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Nin baa maalintii Uxud Nebiga (NNKH) wuxuu ku yiri: Haddii la igu dilo dagaalka xaggee aadayaa? Wuxuu ugu jawaabay: Jannada. Ninkii xabbado timir ah oo gacantiisa ku jirey buu inta tuuray dagaalkii galay dirirayna jeer u shahiiday. (Bukhaari iyo Muslim).
Abuu Hureyrah (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Nin baa Nebiga (NNKH) u yimid oo weydiiyey: Sadaqada teebaa u ajar badan? Wuxuu ku jawaabay (NNKH): (Tii aad bixiso adoo caafimaad qaba, oo lexe jeclo ku hayso, oo faqri ka baqaya, inaad wax kororsataana ay kugu jirto oo jecel. Ha u dib dhigin bixinta sadaqada inta ay naftu dhuunta ka imanayso, markaasna aad dhahdo: hebel baa intaas leh, hebelna intaas, oo ah goor ay iyadii yeesheen hebel iyo hebel). (Bukhaari iyo Muslim).
Anas (Alle haka raali noqdee) wuxuu yiri: Nebiga (NNKH) wuxuu kor u qaaday seef maalintii Uxud oo yiri: Yaa seeftan iga qabanaya?
Nin walbaa inta soo taagey gacmaha buu yiri: Aniga, Aniga. Nebigu (NNKH) wuxuu yiri: “Yaa mudankeeda ku qaadanaya oo gudanaya xilkeeda? Waa la is buurtay. Abuu Dujaanah (Alle raali haka noqdee) baa yiri: “Anigaa mudankeeda ku qaadanaya oo gudanaya xilkeeda, markaasuu weecda kaga dhigay mushrikiintii”. (Muslim).
Zubayr Ibnu Caddiyi wuxuu yiri: waxaan u tagnay Anas Ibnu Maalik annagoo uga eed sheeganayna dhibta Xajjaaj bin Yuusuf (oo ahaa xaakim daalim ah waqtigii xukunkii reer Ummaya). Wuxuu innagula taliyey inaan sabarno yirina: Saman waliba kan xiga ka shar badan oo ka xun. Waxaan sidaas ka maqlay Nebigii (NNKH). (Bukhaari).
Abuu Hurayrah (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Maalintii dagaalkii Khaybar, Nebigu (NNKH) wuxuu yiri: “Waxaan u dhiibayaa calanka nin Alle iyo rasuulkiisuba jecel yihiin oo guusha Alle isaga raacin doono. Cumar (Alle raali haka noqdee) wuxuu yiri: Marnaba madoonin madaxnimo, laakiinse maalintaas keliyaan jeclaaday in fursaddaas la i siiyo. Wuxuuse Nebigu (NNKH) u yeeray Cali Ibnu Abii Daalib una dhiibey calankii oo yiri: “Soco oo gadaal ha soo dhugan jeer guusha Alle ku siiyo”.
Cali (Alle raali haka noqdee) markii sidaa lagu yiriba, inta xoogaa socday oo markaa istaagey isagoo aan gadaal soo dhugan ku weydiiyey cod sare su’aashaan: Rasuulkii Alloow (NNKH) maxaan dadka ku la diriraa? Wuxuu ku jawaabay: “La dirir intay ka qiraan inuusan jirin cid caabudaad mudan Alle maahee iyo in Muxammad yahay rasuulkiisii. Haddii ay sidaas yeelaan, dhiiggooda iyo maalkoodiiba waa in la nabad geliyaa oo aan lagu xadgudbin. Dabcan waxaa saaran wixii xil iyo waajib ah oo shareecadu fartay sharcigaana lala tiigsan haddii ay la yimaadaan ashahaadada wax waxyeelaya.
F.G: Qaybta taqwada haddaad ku aragto khaladaad, fadlan iisoodir meesha khaldan iyo wixii aad ku darayso E-mail igu soodira
Qoyska & Horumarinta Bulshada
10 Talo oo ku saabsan sida loo helo guusha nolosha
Waa qodobo kuu sheegaayo sida guusha loo qeexay iyo sida aad ku gaari karto. “Sida aad u aragto guusha iyo sida lagaa rabo inaad u aragto, waa mid kamid ah halxiraalayaasha ugu adag ee ku horyaallo inta aad dunida joogto.”
Guusha waxaa inta badan lagu qeexaa kartida aad ku gaari karto yoolalkaaga nolosha, wax kasta oo hadafyadaasi ay noqon karaan. Siyaabaha qaarkood, kelmadda ugu wanaagsan ee guusha waxay noqon kartaa guul, ama horumar aad gaartay. Waa safar aad u baahan tahay inaad hesho waxyaabo kaa caawin karro horumarinta xirfadaha iyo agabka aad u baahan tahay si aad u horumarto.
Sababtoo ah yoolalka waa kuwo si gaar ah loo abuuro, dadku sida ay u arkaan guusha way kala duwanaan karaan iyadoo ay ku xiran tahay baahidooda, hadafkooda, iyo xaaladahooda nololleed.
Waxaa jira habab badan oo kala duwan oo loo maro sida aad nolosha ugu guulaysan lahayd, laakiin qaabka ugu fiican ee u shaqaynaysa guushaada waxa ay ku xiran tahay waxa ay guushu adiga kuu tahay iyo aragtida aad ka qabto. Haddii aad u malaynayso in guushaada tahay inaad shaqadaada ku wanaagsanaato ama aad kasbato mushahar sare, waxaad mudnaanta koowaad siin doontaa kor u qaadista yoolalkaaga xirfadeed.
Waxay kala yihiin labo shey oo kala duwan, sida aad u aragto guusha iyo sida lagaa rabo inaad u aragto, waa mid kamid ah halxiraalayaasha ugu adag ee ku horyaallo inta aad dunida joogto.
Waxay kala yihiin labo shey oo kala duwan, sida aad u aragto guusha iyo sida lagaa rabo inaad u aragto, waa mid kamid ah halxiraalayaasha ugu adag ee ku horyaallo inta aad dunida joogto. (Qoys, xiriir jaceyl, tacliin, iyo iwm ayaa ah kamid ah guulaha qaar ee ku horyaallo).
Nooc kastaba ha noqoto guusha aad raadinayso, maxaa kor u qaadi kara fursadaha gaarista guushaada? Waa maxay qaar ka mid ah caadooyinka dadka guuleysta? Ma jirtaa waddo keliya oo sax ah oo lagu guuleysto?
Marwalbo shuruudaha guushu waxay ku xiran tahay macnaha guud ee aad ku qeexi karto. Hal qof ayaa laga yaabaa inuu u tixgeliyo guul waxa uu qof kale u arko inay tahay guuldarro.
Waxaa laga yaabaa inaysan jirin su’aalo isku-dhafan oo dammaanad qaadi kara guushaada. Weli, waxaa jira tallaabooyin aasaasi ah oo aad raaci karto kuwaas oo hagaajin kara fursadahaaga inaad ku guulaysato noloshaada iyo shaqada.
1. Ku dedaal korriimaha maskaxdaada
Cilmi-baaris ay sameysay aqoonyahanka cilmi-nafsiga Carol Dweck ayaa soo jeedinaysa in ay jiraan laba maskaxood oo aasaasi ah oo saameeya sida ay dadku uga fikiraan naftooda iyo kartidooda: maskaxda go’an iyo maskaxda koritaanka. Waxay muujisay in saadaalinta guusha aysan dhib lahayn haddii qof hibo leeyahay iyo in kale. Waxa muhiimka ahi waa in qofku aaminsan yahay in uu guulaysan karo.
Dadka leh maskax go’an waxay aaminsan yihiin in waxyaabaha ay ka mid yihiin naftooda aysan isbeddelayn. Dadka leh maskax go’an waxay aaminsan yihiin in guushu aysan ahayn natiijo shaqo adag lagu gaaro – ee ay tahay in si fudud iyo nasiib lagu gaari karo.
Sababtoo ah waxay aaminsan yihiin in hibada noocaas ahi ay tahay wax ay dadku ku dhasheen, waa dad si fudud uga tanaasula caqabaddaha horyaalla. Waxay joojiyaan hawlaha horyaallo marka arrimuhu si sahal ah ku imaan waayaan sababtoo ah waxay aaminsan yihiin inay ka maqan yihiin xirfadda dhalanteedka ah ee looga baahan yahay inay sare u qaadaan.
Kuwa leh maskax korriin leh, dhanka kale waxay dareemayaan inay bedeli karaan, kori karaan, waxna ku baran karaan dadaal joogta ah. Dadka aaminsan inay awoodaan inay kori karaan waxay u badan tahay inay gaaraan guul. Marka arrimuhu adkaadaan, waxay raadiyaan habab ay ku horumariyaan xirfadahooda oo ay u sii wadaan ka shaqaynta guusha.
2. Rumayso naftaada
Talaabada koowaad ee guushu waa in aad rumaysato naftaada iyo kartidaada aad ku gaari karto hadafyadaada. Haddii aadan adigu aaminsanayn, cid kale ma rumaysna.
3. Deji yoolal aad gaari karto
Dadka guulaysta waxay ogyihiin inay u baahan yihiin inay ku bilaabaan hadafyo la gaaRi karo si ay u gaaRaan hadafka nolosha. Hadafyadani maaha kuwo fudud in la gaaro, laakiin markaad haysato wax aad hiigsanayso, waxaad si fiican u awoodi doontaa inaad hore u socoto oo aad ka gudubto caqabadaha.
4. Bilow ficil
Ha fadhiisan oo kaliya ha sugin inay wax walbo kuu qabsoomaan. Maalin kasta ka shaqeey yoolalkaaga hadaf ee aad leedahay.
5. Xoogga saar tamartaada
Ha isku dayin inaad wax badan samayso hal mar. U fiirso tamartaada waxyaabaha ugu muhiimsan ee kaa caawin doona inaad gaarto yoolalkaaga.
6. Samee xiriir wanaagsan
Xidhiidhku waa lama huraan guusha. La dhis xiriir adag dad ku taageeri kara oo kaa caawin kara inaad gaarto hadafyadaada.
7. Wax ka baro khaladaadkaaga
Qof kastaa wuu qaldamaa. Muhiimadu waa inaad wax ka barato khaladaadkaaga oo aad horay u sii wado halgankaaga.
8. U dabaaldeg guulahaaga
Waqti u qaado si aad ugu dabaaldegto guulahaaga inta aad safarka ku jirto. Tani waxay kaa caawin doontaa inaad isdhiirigeliso oo aad horay u socoto.
9. Ku adkaysta dib u dhaca
Qof kasta waxa uu la kulmaa dib u dhac wakhti ka waqti. Ha ka niyad jabin yoolalkaaga marka arrimuhu adkaadaan. Ku adkayso dib u dhaca oo hore u soco.
10. Naftaada dhiirageli marwalbo
Inaad marwalbo firfircooni lahaato way adag tahay sababtoo ah waxaa kugu heeraarsan bulsho iyo asxaab kala duwan oo adiga ku niyad jebin kara. Qof walba waxa dhexdiisa ku loollama dabeecado badan oo iska soo horjeeda, iskuna liqdaaran oo ay kala doorashadoodu adag tahay haddii aanay ruuxdu noolayn.
Waxaana xaqiiq ah in qofwalbaa inta uu ku nool yahay koonkaan wuxuu ku hammiyaa shey, sheygaas ha yaraado ama ha weynaado. Tusaalle ahaan dad ayaa waxay ku hamminayaan inay helaan guryo qurux badan, lacag badan, iyo shirkado waaweyn. Dadka qaar waxay ku fikirayaan inay helaan qofka ay nolosha ugu jecel yihiin. Shaqsiyaadka qaarkiis waxay ku fikiraan inay noqdaan madaxweyne ama jecel inay qof walba caawiyaan. Dadka qaarkiis ayaa maskaxdooda waxaa ka guuxa kaliya sidii uu u guursani lahaa. Nin baa wuxuu ka fikiraa sidii 5 cunug uu dhalay iyo hooyadooda wax ugu keeni lahaa.
Dhiirogelinta naftaada, sida ugu wanaagsan ee aad ku heli karto dhiirogelin dhammeystiran waa inaad doorato hadaf aad adiga jeceshahay sida inaad wariye noqoto, siyaasi ana barafasoor, dhaqtar iwm. Marka aad u xiisayso waxa aad samaynayso, waxa aad u badantahay in aad guulaysato. Soo hel shay aad xiisaynayso oo qalbigaaga oo dhan ku daba gal.
Qoyska & Horumarinta Bulshada
Maxaan sameyn karaa si aan ugu guuleysto nolosha?
Qoraalkan gaaban waxaan kusoo gudbin doonnaa sameynta waxyaabaha kuu jiheenaaya inaad gaarto horumar iyo guul la taaban karo waa haddii aad joogteeso wax qabadaka noloshaada
Ugu horeyn guushu ku timaado cayaar iyo hurdo ee guushu waxay dadaal iyo waqti dheer oo aad geliso hadafkaaga iyo himilooyinkaaga.
Haddaba si aad u guuleysato waa inaad yeelaa hadaf aad ku socdaashu si uu kuugu hago wadada guushaada, nolosha waxna fudeed laguma helo ee waxay u baahan yihiin inaad juhdi geliso si aad ugu danbeyn ugu guuleysato.
Markasta oo aad gurigaaga kasoo baxdo meel ayaad u socdaaleysaa si aad u gaarto amuurahaaga gaarka ah. Bal ka waran haddii aad gurigaaga kasoo baxdo adiga oo aadan aqoonin halka aad u socdaaleyso.
Inaad hadaf yeelato waa waxa kuu sahli kara inaad guuleysato adigoon ku wareerin, haddii aadan hadaf laheyn codowgaa hortii ayaad jabeysaa.
Nuxurka aan ula jeedo ayaa ah subbax weliba oo kuu dhasho inay tahay qeyb ka mid ah cimrigaaga kaasoo lagaaga baahan yahay inaad aqbasho qeyr iyo shar.
Maskaxdu waa mashiin ay maalinttiiba kasoo baxaan fikrado badan oo aan tiro laheyn. Fikradahan ayaa isugu jira kuwa qeyr sheeg ah iyo kuwa shar sheeg ah, haddii aad maskaxdaada usoo bandhigto fikir waxaa is hardin doonno labadan ficil kusiin doono jawaaba kala duwan.
Tusaale ahaan, waxaa tahay qof muddo shaqeynaayay oo uruur saday lacag tiro badan waxaad go’aan satay inaad yeelato ganacsi wax ka badala noloshaada, haddaba inta aadan ku dhaqaaqin go’aankan ayaa maskaxdaada laga yaabaa inay kuu sawirto adigoo ganacsi sameystay sidoo kalena guul aad ka gaarto noloshaada.
Si taa la mid ah maskaxdaada ayaa laga yaabaa inay kuu sawirto adiga oo khasaaray siddaa darteedna ay kugu gaba gabeyso inaad ganacsi aqoon u laheyn aadna iska dhaafto.
Waad aragtaa hardanka ka jira maskaxdeena haddii aad aaminto in aadan guuleysan Karin waa sax oo ma guuleysan kartid, laakiin haddii aad aminto inaad guuleysan karto waa sax oo waa guuleysan kartaa kalliya aqbal inaad uso jeedo dhibaatooyinka ku horyaala.
Qoraalkan gaaban waxaan kusoo gudbin doonnaa sameynta waxyaabaha kuu jiheenaaya inaad gaarto horumar iyo guul la taaban karo waa haddii aad joogteeso wax qabadaka noloshaada.
Dhiiri geli naftaada
Waa inaad ku kalsoonaataa naftaada oo aad wax weliba hagaagjin karto maalinba maalinta ka danbysa. Waa in aadadan isyareysan, iskana dhaafto ereyada naftaada duminaayo.
Waa inaad ogaataa inaad tahay qof bani’aadam ah, wax soo kordhin kara oo aan ciyaar loo abuurin. Waan inaad noqoto qof saamaxaad badan oo haddii gef laguu geysta cafin kara, hana noqon ruux uruuriya xumaha.
Waa inaad aqbali karto haddii adhaliil aguu jeediyo, hana u qaadan qof kasta oo ku dhaliilaayo inuu yahay cadowgaaga, waxaanad aamintaa haddii uu jiro qof ku dhaliilaya siddoo kale inuu jiro qof ku aaminsan.
Waa inaad noqotaa qof u fikira si qoto dheer. Qo kasta wuu u fikiri karaa si qoto sheer waa haddii auynu ilowno wax-yaabaha yar-yar ee aan ku mashquulineyno nolosheena.
Ciladaha ugu waaweyn aan guusha ka gaari weynay ayaa ka mid ah adigoo aqoon saneyn halkii uu hadaf kaaga yahay, haddii aad aqoonsato hankaaga cillada kale waa adiga oo aadan sameyn. Haddii aadan aqoonsaneyn hadafkaaga meel weliba aad tagtay kuuma lahaaneyso muhiimad gaar ah.
Haddaba si guul la taaban karo u gaarto waxaad u baahan tahay inaad iska ilaaliso cabdisa badan, waayo cabsida badan waa sheyga ugu badan ee inaga hortaagan inaan guuleysano.
Cabsida faraha badan daciifnimo, marka noqo qof xoogan oo ku qanacasan nolosha. Sidda caadiga ah cabsida waxaa ka dhasha dhibaatooyin badan oo ay ka mid yihin xasilooni daro, nabad la’aan iyo kalsooni darro
Weli waxayna ku dhex jirnaa buugga 5-tiir guusha, oo uu qoray qoaraa Cabdi Jabaar Sheekh Axmed.
La soco qeybaha labaad ee buuga.
Qoyska & Horumarinta Bulshada
Dhowr qodob oo kuu horseedi kara inaad horumar ka sameyso noloshaada
Dadka intooda badan isma oga’ waana sababta keentay inuu dhowr jeer qofka fashilmo, fashilka ma ahan wax xun balse waxaa haboon inaad ogaato meesha aad ku fiican tahay ee aad isleedahay guul waad ka keeni doontaa.
Horumar ka qofka mar weliba wuxuu ku xeran yahay qofka waxa uu diirada saaraayo, haddaba si aan horumar u gaarno waxaan baahanahay inaan raacno sidda ay ku haboon tahay nolosheena.
Horumar inaad nolosha ka sameyso waxay kaaga baahan tahay dadaal iyo inaad u heelan tahay inaad ka dhabeyso hadafkaaga.
Si kastaba hanoqotee waxaa jira waxyaabo badan oo nolosheena badala annaga oo rabno inaan horumar wanaagsan sameyno, si aan u qaadno talaabooyin wanaagsan ugu horeyn waa inaan aaminaa inaan gaari karno horumar wanaagsan.
Shaqo weliba aad qabaneyso waxay kaaga baahan tahay waqti iyo daal tiro badan, balse muddo ka dib waxaad noqon doontaa qof ku faana noloshiisa.
Qalad weliba oo naga dhaca waa muraayad aan ka dhex arki karno wixii nasoo maray, balse waxaa haboon inaan fikir wanaagsan ka qaadano sababtoo ah haddii aadan waxba isku dayin ma’ aadan guul dareysteen.
Haddaba guusha iyo guul darada waa wax sokeeye oo kaaga baahan maalmo cayiman, laakiin xaqiiji wadada horumarkaaga si aadan marar badan ugu shalaaynin.
Muhiim kuuma ahan inaad baar baarto ciladahaaga waayo waxay ka mid yihiin waxyaabaha dib kuu celin kara, iskana ilaali inaad u shalaaydo noloshaada.
Qof weliba wuxuu jecel yahay inuu helo nolol wanaagsan balse marka aynu isweydiino maxaa inaga hortaagan inaan horumar sameyno?! Dadka intooda badan kuma baraarugsana inay nolosha tahay wareegto oo waxaa laga yaabaa inuu ku dhegan yahay waxyaabo horey usoo maray guul iyo guul daraba mida uu doonto ha noqotee.
Waxaan jeclaan lahaa inaan halkaan kusoo koobo dhowr qodob oo naga caawin kara inaan horumar wanaagsan sameyno, balse ugu horeyn waa inaan isla garano waxa ka qaldan nolosheena.
Intaa aanan guda galin maqaalka waxaa jirto sheeko yar oo aan jecleystay inaan idin la wadaago, waxaan waqti la qaadan jiray adeerkeey oo ku nool qurbaha wuxuu igaga sheekeen jiray nolosha dadka horumar ka sameeyay.
“Waxaa jirtay nin aad u xikmad badan ayaa u yimid wiil yar oo raba inuu wax ka barto noloshiisa, haddaba wuxuu yiri ina keen oo waxaan galeynaa safar. Muddo ka dib markii ay socdeen ayay la kulmeen qoys ka koobad dhowr qofood waxaa guri ay ku xanaaneeyaan hal sac oo mid kastaa wuxuu ka qabtaa shaqo si loo ilaaliyo ama loo xanaaneeyo.”
“Intaa ka dib waa berigii ayaa ninkii xikmada badnaa ayaa u booday xeradii ay ku xerneed saca wuuna ka gowracay wiilkii yaraa ayaa la booday qeylo oo yiri maxaad ugu gowracday oo ma heystaan wax kale ay noloshooda ku maareeyaan.”
“Wiilkii iyo ninkii xigmada badnaa ayaa isaga tagay tuuladii, ka dib markii ay muddo maqnaayeen ayaa ay kusoo laabteen tuuladii waxay arkeen guri ka duban gurigii hore oo waxay dhisteen guri ka sameysan dhagax halka markii hore ay daganaayeen guri ka sameysan cowshad.”
“Wilkii yaraa ayaa la yaabay sidda ay noloshoodu isku badashay, ka dib ninkii xigmada badnaa ayaa u sheegay sababta ka danbeysa noloshooda.”
Haddaba xigmada ku jirta sheekada waxaan filaa inaad ila fahamteen, xigmada ku waxay tahay in qof weliba horumar kiisa uu ka hor taagan yahay saca, si uu horumar u gaarana waa in uu gowracaa saca u diidan noloshiisa.
Sheekadan waxaa igaga sheekaayay adeerkee oo ku nool qurbaha, waxaana la heli karaa ayadoo qoraal ah buugga 5-ta Tiir ee guusha.
Halkaan ka aqriso qodobada soo socda.
Dooro Hadaf: hadafka waa salaanka sare ee guusha halka yoolkuna uu yahay dhamaad guushasha, -xigasho 5-Ta tiir ee guusha.
Hadaf ka wuxuu kaa caaabinaa inaad guul la taaban karo gaartno adigoo aana ka wel welin, haddaba haddii aad rabto inaad guul gaarto waa inaad raacdo hadafkaaga si aad u xajiiso horumarkaaga.
Haddii aadan laheyn Hadaf kuu gaar ah, ma xaqiijin kartid yoolkaaga waadna ku daali doontaa ilaa aad garato halka uu ku dhamaanaayo yoolkaaga.
Qiimeey noloshaada: qof weliba noloshiisa si ayuu u arkaa, dadkana si ayay u arkaan noloshaada. Haddaba isweydii adiga siddeet u araktaa noloshaada, waa innaad ogaato sidda aad naftaada u arakto.
Waxbadan ayay kaaga baahan tahay inaad ogaato sidda aad naftaada u arakto iyo qofka aad tahay, balse mar weliba iswedii sababta aad u nooshahay iyo waxa laguu keenay aduunyada.
Dadka intooda badan isma oga’ waana sababta keentay inuu dhowr jeer qofka fashilmo, fashilka ma ahan wax xun balse waxaa haboon inaad ogaato meesha aad ku fiican tahay ee aad isleedahay guul waad ka keeni doontaa.
Haddaba baar oo raadi meesha aad ku fiican tahay iyo meesha aad ku liidato, ka dib isku day inaad dhaqaajin karto shaqo weliba oo khabasho kaaga baahan waxaadna gaari doontaa guul insha allah.
Dhiiragali naftaada: Haddii aad isticmaalayso ereyo naftaada duminaya ama dib u dhigaayo lagama yaabo inaad gaarto guusha aad fileyso.
Tussaale ahaan; haddii aad aaminsan tahay inaad ku guul dareysan doonto fikirkaaga ama aad isleedahay ma qaban kartid shaqadaan si kasto oo aad u daasho lagama yaabo inaad guul weyn ka keento.
Inaad naftaada dhiira geliso ma ahan inaad waxyaabo badan aad isku dul furto muddo ka dibna aad faraha ka qaado. Haddaba si taasi ay u dhicin waa inaad doorato shaqada aad naftaada ku dhiira gelineyso, adigoo u jeedadaadu tahay inaad horumar ka sameyso shaqadaada.
Haddii aad ku dhiiran tahay naftadaa waxaad ka hortagi kartaa wax kasta oo kuu diidaayo inaad iska nacdo shaqadaada, ogsoonow Haddii aad guul dareysato ma ahan inaad meel fariisato oo isku day weli waxaad haysaa talaabo kale aad isku muujin karto.
Ha aqbalin in lagu niyad jebiyo sababtoo dad badan ayaan jecleyn horumarkaaga, balse maalin ayay ku weyn doonaan sirta guushaada.
Qoyska & Horumarinta Bulshada
Wax ka beddel tallaabooyin kaagii hore
Si aad u doorato nolol xun ama nolol wanaagsan waxay kaaga baahan tahay inaad sameyso waxa ay ku habboon tahay noloshaada.
Alle nama uusan siinin nolol xun iyo nolol wanaagsan toona ee wuxuu nasiisay nolol si aan u noolano. Haddaba nolosha kuguma aaminto fadhi iyo cayaar ee waa inaad isweydiiso sababta halkaan aad u joogto?
Dabcan waa laga yaabaa inaad isku aragto inaad tahay qof fashilmay, balse waa muhiim inaad garato hadafka aad u nooshahay.
Qof weliba wuxuu ku noolaanaa nolosha uu doorto mid xun iyo mida wanaagsanba aad adiga ayaa dooran karo. Haddaba waxaa laga yaabaa inaad isweydiineyso siddee ayaad ku dooran kartaa nolol wanaagsan iyo nolol xun?! Cabqarinimada iyo nasiib ka nolosha waxaa la tilmaamaa inay tahay hal jaanis oo dhaliyay fikir wanaagsan, hal ka horumar ka guushana ay tahay hadafka oo diiradda la saaro.
Si’aad u doorato nolol xun ama nolol wanaagsan waxay kaaga baahan tahay inaad sameyso waxa ay ku hahboon tahay noloshaada.
Mid weliba oo innaga mid ah waxaa dhibaato ku ah inuu uu fakaro si wanaagsan illaa inta caqliga saaxiibka la ah mooyee. Halkaan waxaan kusoo gudbin doonnaa dhowr siyaadoob oo kaa cawin kara inaad badasho talaabooyin kaagii hore.
U nooloow maanta: waxaan jeclaan lahaa in si gaar ah aan kaga waramo cinwaan kale balse waan sameyn doonnaa haddii uu rabi ogalaado, nolosha maanta waa waxa ugu badan ee horumariya nolosheena waayo haddii aanan laheyn nolol maalinle ah ma jirto hadaf aynu xaqiijin karno.
Maalin weliba aad soo toosto waxay kuu tahay fursad kale aad kaga jawaab celin karto wixii shalay ku dhaafay, haddaba fursadan kama faa’ideysan kartid haddii aadan u diyaarsaneyn.
Nolosha waxna kuma laha jiifka iyo waqti lumiska, marka soo jeed ilaa aad ka xaqiijiso hadaf kaaga, si kasto ay ahaatba u nooloow inaad xaqiijiso hadafkaaga.
Markaad seexaneyso ku seexo inay beri kaaga baahan tahay inaad wajaho sharkeeda iyo qeyr keeda, si maalin kuu bilaabanaayo aad kaga war qabto noloshaada.
Waxaa jirtay beri aan la sheekeysan jiray adeerkeey oo jooga qurbaha inta badan wuxuu igaga sheekeen jiray nolsoha qurbaha iyo sidda ay ula fal gashay noloshooda, wuxuu kale uu ibari jiray xirfada qaab qoraalka hagaagsan.
Haddaba si aad u wajahdo nolosha maanta waa inaad u diraay garowddo ka hor inta aadan seexan si aad ugu faa’ideysato maalin kaaga.
Iska iloow wixii hore: mararka qaar waxaad milicsataa waxyaabo hore kuu maray noloshaada waxay doonnaan ha noqdeen, balse ma haboono inaad waqti siiso sababtoo ah way ku dhaafeen.
Shalay waxay ahayd maalin tagtay, marna lagama yaabo inay soo laabato. Shalay waxay riyadaada ahayd inaad suurta geliso waxyaabo badan balse maanta kuuma aysan hagaagin, ha shalaaynin waayo maanta ayaad kaga jawaabi kartaa natiijada ka wanaagsan shalay.
Mararka qaar nolosha kuuma hiilin karto ee adiga ayaa lagaa rabaa inaad ku hiilato hadafkaaga haddaba maah-maah Soomaaliyeed ayaa dhaheysa “Ninkii seexdaa sacii dibi dhal” haddaba haddii aad seexato adiga ayaa noloshaada u diiday horumar waayo horumarka wuxuu ku saleysan yahay waxa aynu maanta qabaneyno ma ahan shalay wixii naga dhacay.
Qof weliba wuxuu gaf wuu ka dhacaa mana ahan inaan dib u eegno, waayo maanta ayaa kaga jawaabi kartaa fikrad kale oo wanaagsan. Way haboon tahay inaad eegto qaladaadkii kaa dhacay si aad ugu raali galiso haddii aad qof ka gashay, balse ma ahan inaad raac raacdo sababtoo ah waxba kuuma soo kordhinaayo.
Joogteey howlahaaga: si aad u xaqiijiso hadafkaaga waa inaad joogteyso shaqada maalinlaha si aad ugu danbeyn ugu gun gaarto hadafkaaga. Shaqo walbo aad heyso haddii aysan laheyn joogteen ma noqon karto mid guuleysata sabatoo inta badan guushu waxay ku timaadaa adkeysi iyo dedaal.
Dadaal oo sameey wax badan samir u yeelo shaqadaada ugu danbeyn waxaad sameyn doontaa guul layaab leh, sameey hanna yareysan waayo wax weliba aad maanta eber ka tahay maalin ayaa laguugu yeeri doonnaa inaad tahay macalinkii xirfadiisa loogu magac daray.
Wax badan waxaa laga yaabaa inaad aamintay inay noloshaada guul daraystay, balse maanta waxay kuu tahay maalin kale aad xaqiijin karto middaas.
Waxaa laga yaabaa inaad wax badan ka faa’iiday maqaalkan waxaan kaa dalbanaa inaa la wadaagto bulshada inteeda kale mahadsanidiin.
Qoyska & Horumarinta Bulshada
U dhabar adayg maalmaaha adag ee kusoo mara, waa haddii aad rabto isbeddel dhab ah
Waxaad isbeddel ku sameyn kartaa muddo yar oo kooban, laakiin ogaaw hadafka aad maanta go’aansato hubbaal dhowr sanno ka dib waxaad ka sameyn doontaa horumar la taaban karo.
Nolosha kaliya kuma siin doonto maalmo qurux badan, ee waxay kaloo wadataa maalmo kalle dhibaato iyo fikir aad la jiifsan doonto.
Marar badan ayaad ka qoomameyn doontaa sidda aad maanta u nooshahay waana sababta keento inaadan u dhabar adeygin maalmihii kusoo maray. Waxaa laga yaabaa inaad isweydiineyso maxay waxaan oo dhan ay kuugu dhacayaan waxaana kaga hadli doonaa maqaal kale.
Uma baahnid in wax laguu yeeriyo si aad u noqoto qofka aad dooneyso, ee waa inaad adiga go’aansataa cida aad noqon doonto. Waxaa laga yaabaa inay kusoo mareen xilli aad heysato dad badan oo wax kuu sheegaya wax kusiinaya, siddoo kalena ku jecel balse maalmaha kamid ah dadkaasi oo dhan way kaa tagi doonaan ee maxay noloshaada kaga tageen?!
Maanta waxaa laga yaabaa inaynu aad u jecel nahay in badan oo dadka ka mid ah inay na taageeraan ayagoo wax badan diyaar nala ah, haddana sidda ay tahay kagama faa’iidaysano, tani waa sababta keenta inaynu weli u bislaanin rabitaanka guusha aynu u baahanahay inaan xaqiijino.
Dadka waxaa la sheegaa inay isbedel ku sameeyaan muddo 60 sanno, balse hadafka aad maanta go’aan sato hubaal dhowr sanno ka dib waxaad ka sameyn doontaa horumar la taaban karo. Halkan waxaan kusoo gudbin doonaa dhowr arimood aad kaga faa’ideysan karto maalmahaaga quruxda badan ee nolosha kusoo mara. Fadlan haddii aad wax badan ka faa’iido la wadaag bulshada inteeda kale, ka bogoasho wacan.
Saxiibka wanaagsan: Nolosha safar iyo daal dheer kasoo bilowday kumanaan qarni ka hor, haddaba si aan ugu socdaalno safarkaan waa inaan heysano sahay aan kusii socon karno inta uu ka dhamaado safar gaaban. Saaxiibka waa macalinka ugu wanaagsan nolosha wuxuuna ku baraa waxyaabo badan oo aadan war u heyn, haddaba si macalinkeenu uu u ahaado mid daacad ah kaasoo si qurux badan wax noo bari kara waa inaan ka fiirsanaa.
Haddaba haddii aad leedahay saaxiib wanaagsan waxaad leedahay macalin wanaagsan oo wax kaa bari kara safarka noloshaada. Ma noqon karno mid guuleysta illaa aan ka wanaajino nolosheena, ma wanaagin karno nolosheena ilaa aad ka wanaajino shaqsiyaadka aan nolosha kula saaxiibnay. Saaxiibka wuxuu sidaa dhambaal ama risaalad wuxuuna rabaa inuu ku gaarsiyo si aad ula dhaqan noqoto xumo iyo same, balse mar weliba aynu la saaxibno saaxiib noo jiheyn kara guusheena.
Wax qor: In badan oo bulshada ka mid ah waxba kama qoraan xaaladahooda nololeed waxaa laga yaabaa inay sameeyaan wixii maan-kooda kusoo dhaca balse waa laga wanaagsan yahay.
Qoraal kooban ka sameey shaqada aad qabaneyso adigoo isticmaalaayo (stick note) ama xusuus qor si aad ugu buraagsanaato howsha aad qabaneyso.
Ha ilaabin inaad sameyso waqti xadidan oo aad dhameyso howsha si aysan waqti badan kaaga bixin inta aad ku guda jirto.
Qaado waqti dheeraad ah: shaqada waxay leedahay waqti ay dhamaaneydo si kasto kasto ay ahaataba, isku day inaad hesho waqti aad nasato aanan aheyn middka aad jiifsaneyso.
La sheekeyso naftaada si aad u ogaato waxa ka dhex guuxaaya gudahaaga, haddaba si kastaba noqotee isbar inaad si gaar ah naftaada ula sheekeysato si aad uga gun gaarto lag danka ka dhex socda maskaxdaada.
Seexo waqti kugu filan: hurdada waxay ka mid tahay waxyaabaha nolosha faa’iidada u ah, balse waxaan kaga hadli doonnaa maqeelkeena xigga haddii uu rabi ogalaado.
Inaad hesho hurdo kugu filan waxay kuu horseedi kartaa inaad shaqo badan qaban karto adigoo aadan ka caajisin. Inta badan waxaa dhacdo ina lagu dhafro waxyaabo badan oo sameyn ku leh nolosheena sidda, caajis, daal tiro badan iyo wahsiga oo kugu tiro bata.
Waqti walba aad dareento wahsi iyo caajis waxaad jeclaan laheyd inaad jiifsato, balse ka digtoonoow hurdada tirada badan.
Qoyska & Horumarinta Bulshada
Bedel fikirkaaga si’uu isku beddelo ficil kaaga – haa waad sameyn kartaa isbeddel
Waxaan umalaynayaa in la gaaray wakhtigii aad noloshaada beddeli lahayd ee diyaar ma u tahay inaad noloshaada beddesho?
Waxaa lagaa yaabaa inaad ku fikireyso waxyaabo badan inay kuu hirgalaan, balse waxaa laga yaabaa in fikradahan iyo kuwa kalaba aad ku fukireesay mudo dheer laakiinse illaa iyo hadda uusan mid kuu suurta galin.
Marka dadka intooda badan ay damcaan inay beddelaan noloshooda, waxay inta badan diiradda saaraan dhammaan walxaha dibadda, sida shaqo cusub ama meel cusub ama saaxiibo cusub ama rajo cusub iyo wixii ka dambeeya.
Xaqiiqdu waxay tahay in noloshaada baddalkeedu ay ka bilaabato beddelka sida aad u aragto wax kasta oo noloshaada ah. Haddaba ila dhammeyso qoraalkaan oo aan kusoo koobay qodobada lagaa rabo inaad la timaado.
Waxaa jira dodyow badan oo dunnida horumar ka sameeyay kuwaasoo aan halkaan lagu soo koobi karin, balse maxaa inoo diiday inaan annagana is-weydiino siddee ayaan nafteena horumar iyo fikir wanaagsan ugu dabaqi karnaa si aan u gaarno dadyowga horumar.
Marka lasoo hadal qaado horumar dad badan ayaa mooda in waxyaabo badan yihiin horumar, balse waxyaabaha qaar waa waxyaabo lagu badalaayo naftaada ay ugu horeyso diintaada iyo dhaqan kaaga.
Bulsho horumartay waxaad ka qaadan kartaa wixii quseeya arimaha aqoonta iyo waxa ku saabsan dhaxalka beni’aadamka, si taa aad ugu dayato waxaad u baahan tahay inaad ka fakarto siddee ayay dadkani ku gaareen.
Adigoo aaminsan fikirkii aad shalay ku guul daraystay inaad maantana aad ku howl gasho waa kuu nasiib daro, waxaadna u baahan tahay inaad isticmaasho fikir ka duwan fikirkii shalay.
Haddaba waxaa laga yaabaa in nolosha aad u arakto inay tahay guul darro balse waa sidda aad adiga u fahamtay, haddaba si aad u guuleysato waxaad xooga saarta arimahan soo socda.
Halkaan waxaan kusoo gudbin doonaa dhowr arimood oo kaa caawin kara safarkaaga cusub, fadlan haddii aad wax ka faa’iiday maqaalkan la wadaag bulshada inteeda kale.
Akhriska buuggaagta; waxaa laga yaabaa inaad ku fakareyso maxaa isku xiray fikirka aan aaminsan nahay iyo akhriska. si taasi aa usii fududeeyo maxaa isku xiray akhriska iyo fikirka.
Tanni waxaa laga yaabaa inaad dhowr jeer araktay haddana isma weydiino sababta ay muhiim u tahay.
Akhriska waxa aad akhrinayso waxay ka dhigan tahay adigoo akhrinaayo fikirkii bani’aadamkii kaa horeeyay iyo sidda ay nolosha u arkaayeen. Haddaba haddii ay kugu adag tahay aqrinta buuggaagta waa inaad isbartaa sidda aad ku akhrin laheyd buuggaag kala duwan.
Ku dabaq wax akhriska naftaada si aad ugu wax badan u ogaato, waxayna kaa caabineysaa inaad yeelato fikir wanaagsan. Inaad buuggaag badan aqrido waxaa ka wanaagsan inaad hal buug oo fiican aad aqrido si uu wax kaga badalo fikirkaaga.
Akhriska buuggaagta kuwooda fiican waxay ku dhaxal siineysaa inaad ka fakarto guusha aad u baahan tahay inaad gaarto iyo sidda ay kugu fududaan karto. Haddaba si aad taasi u dooran karto waa inaad wax badan akhrisaa noloshaadana aad bartaa akriska.
Samir yeelo; wax weliba oo isbedel ah waxay kaa qaadan karaan waqti badan, balse ugu danbeyn tilaabada aad qaaday waxay kuu noqon doontaa mid noloshaada ay ku faa’iido.
Ku samir xaalad weliba oo kaaga baahan inaad usoo jeedo, waayo haddii aadan maanta usoo jeedin waxay kugu qaadan kartaa waqti ka badan inta ay hadda kugu qaadan laheyd.
Dadka nolosha horumar ka sameeyay waa dad ku samray shaqada ay naftooda u hayaan, siddoo kalena waa dad ku qancay inay yihiin kuwa sameyn kara horumar iyo guulo waaweyn. Haddaba inaad guul gaarto waxay kaaga baahan tahay inaad ku samirto shaqadaada si noloshaada ugu faa’iido. Si kastaba hanoqotee waxaa laga maarmaan ah inaad yeelato fikir ka duwan fikirkii hore si wax-qabad-kaaga isku badalo.
In badan oo kamid ah bulshada aan la noolahay oo aan jecleyn akhriska qoralaada iyo buuggaagta waxaan ugula dar daarmaa inay muhiim tahay inaan yeelano fikir wanaagsan si wax-qabad-keenu isu badalo.
Intaa ka dib waxaa jirtay, xilli qeybo badan oo Yurub ka mid ah ay ka dhacday xaalado qasan taasoo keentay inuu hoos u dhaco dhaqaalahii ay sameyn jireen. Waxaa su’aashaas la weydiiyay Philosophy-yada jiray xilligaa uu ka mid ahaa Albert Einstein wuxuuna ku jawaabay sidda tan ” Haddii aynu u baahanahay inaan horumar sameyno, waa inaan bedelnaa fikirkeena si uu isku badalo ficilkeen.”
Sheekadan gaaban waxaa kasoo xigtay buugga 5-Ta tiir ee guusha. Waxaan ka cudur daaranaa in buugga oo pdf ah aan hadda haynin balse aan idin soo diyaarin doono haddii uu rabo, intaa ka dib fikirka wuxuu ka mid yahay waxyaabaha dadka hodan ka dhiga siddoo kale sare u qaada sirta nolosha.
Turkiga oo soo saaray amar caalami ah oo lagu soo xirayo wiilka madaxweynaha Soomaaliya
Guddida Carabta iyo Islaamka oo ka soo horjeestay diidmada qayaxan ee Maraykanka intii lagu jiray shirkii BAnthony Blinken ay la qaateen
Maxaa laga baran karaa Suudaan iyo faragelinta Qaramada Midoobay?
Shiinaha ayaa uga digay Mareykanka inuu ka fogaado arrimihiisa
Gumaysigu wuxuu ku dhex nool yahay dunida oo dhan – Pan-Africanist
Qaramada Midoobay oo qeylo dhaan ka soo saartay saboolnimada carruurta Boqortooyada Midowday
Waa maxay sababta luqadda Faransiiska ay u tahay luqadda inta badan looga hadlo Afrika?
Burkina Faso ayaa mamnuucayso luqadda rasmiga ah ee Faransiiska
Laba dawladood oo Afrikaan ah ayaa joojiyay heshiisyadii cashuuraha ee Faransiiska
Masar ayaa cambaareysay go’aanka Israa’iil ee ah in deegaamayn cusub laga dhiso Bariga Quddus
Madaxweynaha Ruushka Putin ayaa Abu Dhabi kula kulmay madaxweynaha Imaaraadka Carabta intii uu ku guda jiray booqashada Bariga Dhexe
Madaxweyne Vladimir Putin ayaa Arbacada booqan doona Sacuudiga iyo Imaaraadka Carabta – waa maxay ujeedka safarka?
Dagaalka Israa’iil ee cisbitaallada Qaza
Azmi Bishara: Israa’iil waxay qorsheynaysaa inay ka saarto dadka Qaza laakiin Masar way joojin kartaa
Dalalkla Burkina Faso, Maali, iyo Niger ayaa doonaya inay ballaariyaan iskaashigooda cusub
Aragtida shirqoolka iyo caqliyadda ugub ee dhalanteedka waayahan
Maraykanka oo si qarsoodi ah ugu diray Israa’iil bambooyinka ‘busting’ ee dagaalka Qaza: warbixin
Israa’iil ayaa qorshaynaysa in ay disho shakhsiyaadka masuuliyiiinta ka ah ururka Xamaas
Dagaalka Qaza: Israa’iil oo dalalka Carabta ku wargelisay qorshe ay ka damacsan tahay Qaza dagaalka kadib
Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay oo bisha soo socota ka qaadi doona cunaqabateynta hubka ee saaran Soomaaliya
Waa kumaa Henry Kissinger, diblomaasigii qaabeeyey siyaasadda arrimaha dibedda ee Mareykanka?
Soomaali ku guulaystay Abaalmarinta Qaramada Midoobay
Ciidamada Badda Mareykanka ayaa gacanta ku dhigay weeraryahano haystay markab lala xiriirinayo Israa’iil
Raxmo-yarey yaa uureeyay?
Diblomaasi.com waxay soo kordhisay qeyb WhatsApp Follow Channel ah ee aad kala socon karto qoraalada
Ku dhawaad 100 qof ayaa ku dhimatay Soomaaliya bishan Nofeember
Xamar iyo Xaalka Fillada Cad
Musharaxii mulxidka ahaa ee ku caanbaxay Islaam Naceybka oo ku guuleystay doorashadii Netherlaan
Dagaalka Qaza: Maxaa ka cusub heshiiskii Xamaas iyo Israa’iil?
Türkiga oo aan ku degdegi doonin in uu fuliyo rajada Iswiidhan ee ku biirista gaashaanbuurta NATO – Reuters
Norway: Laba ka mid ah shaqaalaha xarunta caafimaadka ayaa lagu weeraray mindiyo – waa la xiray sida ay booliska sheegeen
Xildhibaanada Koonfur Afrika ayaa u codeeyay in xiriirka loo jaro Israa’iil
Dagaalka Qaza: Maxay ku heshiiyeen Israa’iil iyo Xamaas?
Saboolnimo Hoggaamineed
Qaramada Midoobay oo xirtay saldhig kale oo nabad ilaalineed oo ku yaalla Maali
Dimuqraadiyada reer galbeedka waa ay ku fashilantay Afrika – madaxweynihii hore Nayjeeriya
Taliyaha Ciidanka Cirka ee Israa’iil oo ku hanjabay in ay duqayn doonaan dalalka Carabta
Xisbiga haya talada Koonfur Afrika ayaa taageeray in xiriirka loo jaro Israa’iil
Suudaan oo dalbatay in si deg deg ah loo joojiyo howlgalka Qaramada Midoobay – Reuters
10 Talo oo ku saabsan sida loo helo guusha nolosha
Aragtida Indheergaradka2 months ago‘Adigaba daraad ayaad Dowlad calan leh haystay, maantana halka aan joogo dalxiis kuma keenin’
- Qoyska & Horumarinta Bulshada3 months ago
Maxaan sameyn karaa si aan ugu guuleysto nolosha?
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Caawiyaha Ardayga – Faallo kooban
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Haddimada Qabyaaladda – Faallo kooban
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Maxaa Keenay Kadeedka Soomaaliya – Faallo Kooban
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Naftii Hure – Faallo Kooban
Buuggaag3 months agoGorfaynta buugga Dabar iyo Hoggaan – Ka Adkaanshaha Nafta
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Ummadaha Jirraban – Faallo kooban
Dhaqan, Af, iyo Taariikhda2 months agoAabihii ruuxaaniga ahaa ee dagaalkii shahiidiyiinta xornimada Aljeeriya
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Murtida Dardaaran Haween – Faallo kooba
Dhaqan, Af, iyo Taariikhda2 months agoMaxaad ka naqanaa taariikhda boqortooyada faca weyn ee Ajuuraan?
Buuggaag3 months agoGorfaynta Buugga Aafooyinka Baraha Bulshada – Faallo kooban
Dhaqan, Af, iyo Taariikhda2 months agoGabaygii badda – Qeybtii 2aad
Siyaasadda Soomaaliya2 months agoSoomaaliya oo dhisanayso Hannaanka Dowladnimada Casriga ah
Siyaasadda Soomaaliya1 month agoIMF oo Soomaaliya u oggolaatay $100 milyan, laakiin waa sidee tayada la dagaalanka masuqmaasuq ee hoggaanka Xassan Sh. Maxamuud (4.5)?
Afrika2 months agoSafiirka Faransiiska oo ka tagaayo Niger – Reuters