Connect with us

Falanqeyn

Ashraf Marwaan, jaajuuskii waynaa

Published

on


Jaajuuskii waynaa, ganacsadihii Malyanneerka ahaa, diblomaasigii Ashraf Marwaan wuxuu dhintay afartii Nofeember 2007-dii. Wuxuu ahaa Masaari ku nool dalka Ingiriiska oo la rumaysanyahay inuu si mug leh uga qayb qaatay dagaalkii Masar/Carabta iyo Israa’iil ee 1973dii. Wuxuu ahaa jaajuus u adeegayey laanta sirdoonka ee MOSSAD. Dhanka kalena wuxuu qabay gabar uu dhalay madaxwaynihii hore ee Masar Jamaal Cabdinaasir.

Mossad, oo loo soo gaabiyay HaMossad leModiʿin uleTafkidim Meyuḥadim (Cibraaniga: המוסד למודיעין ולתפקידים מיוחדים, oo macnaheedu yahay ‘Machadka Sirdoonka iyo Hawlgallada Gaarka ah’), waa hay’adda sirdoonka qaranka ee Israa’iil. Waa mid ka mid ah hay’adaha ugu waaweyn ee Sirdoonka Israa’iil, oo ay weheliyaan Aman (sirdoonka militariga) iyo Shin Bet (amniga gudaha). Mossad waxay mas’uul ka tahay ururinta sirdoonka, howlaha qarsoon, iyo ladagaalanka argagixisada.

Sanadkii 1967-dii ayuu dhacay dagaalkii Carabta iyo Israa’iil oo ay Israa’iil ku qabsatay dhulka Masar ee Siinaay iyo buuraha Golan Haay ee Suuriya. Israa’iil waxay isticmaalaysay sirdoonno dhex xulay dhiigga waddamada Carabta sida Alie Cohen oo loo yaqaan boqorka basaasiinta, Israa’iil-na ay u taqaan halyey wayn ‘Our man in Damascus’. Masar oo hoggaanka la wareegay Anwar Saadaat oo taageero iyo garab istaag ka helay Midowgii Soofiyeeti ayaa isku diyaariyey dagaal si uu gacantiisa uu ugu soo celiyo dhulka Siinaay.

Ashraf Marwaan oo aan madaxtootada Masar ka agfogayn loona aqoonsan yahay ganacsade iyo diblomaasi ayaa la shaqo bilaabay sirdoonka Israa’iil sanadkii 1970kii. Xiriirro iyo wada haddallo sir ah ayaa dhex maray. Waxay ku wada hadli jireen erayo afjaaq ah oo micno gooniya samaynaya (codes). Wuxuu la socodsiin jiray abaabulka dagaalka Masar meesha uu marayo hubka, guutooyinka iyo fadhiyadooda. Waxaa jira shaki kale oo ah in Ashraf Marwaan uu ahaa sirdoon labo dhinacle ah (double agent).

6-dii bishii Oktoober, maalin Yahuudda u ah maalin cibaado oo loo yaqaano Yowmil Kabuur ayaa dagaal lagu qaaday Israa’iil, oo la ogsoonaa inay xog haysay. Anwar Saadaat iyo Madaxwaynihii Suuriya Xaafid Asad ayaa go’aanka dagaalka wada qaatay si ay dhulalkooda u soo ceshadaan. Nasiib darro se Suuriya kuma guulaysan. Dagaalkan oo socday dhowr iyo taban bari, Masar waxay ku guulaysaty inay dib usoo ceshato dhulkeedii Siinaay.

Taariikhdaan waxaa ku gadaaman isweyddiimo badan. Israa’iil haddii ay warhaysay maxay ugu diyaar garoobi wayday? Ma waxay ogaan weyday maalinta dagaalka lagu soo qaadayo? Ashraf Marwaan oo loo yaqaannay Isha Warka, xogtii uu bixiyey shantii bisha Oktoobar, Israa’iil ma dhayalsatay mise wey ku kalsoonaan wayday? Mise isha warka laftirkiisa ayaanba hayn xogta rasmiga ah?

Ashraf Marwaan wuxuu dhintay sanadkii 2007-dii ayaa dhimashadiisu noqotay arrin illaa hadda daah madoobi saaran yahay oo aan waxba laga ogayn. Wuxuu kasoo dhacay ama laga soo tuuray daar dhaladeed welisa lama hayo raadad sugan. Ma isaga ayaa isdilay mise waa la dilay? Sababta?.

Maxay kula tahay?

Facebook Comments Box

Waa qoraa ka tirsan Diblomaasi. Wuxuu wax ka qoraa cilmiga Bulshada, nabadda iyo amniga, siyaasadda, sooyaalka, arrimaha bulshada, xallinta khilaafaadka, dhaqanka, Afka iyo aqoonta guud ahaaneed. Wuxuu bartay cilmiga Bulshada, nabadda iyo amniga. Heerka koowaad wuxuu bartay cilmiga bulshada (Sociology), heerka labaad ee jaamacada (Master degree) wuxuu bartay Nabadda iyo Amniga ‘Peace and Security. Siddoo kale qoraaga ayaa soo bartay cilmiga sheybaarka. Qoraagu wuxuu bare sarre ka ahaa jaamacada Bariga Afrika.

Yurub

Musharaxii mulxidka ahaa ee ku caanbaxay Islaam Naceybka oo ku guuleystay doorashadii Netherlaan

Siyaasiga ku caan-baxay Islaam naceybka ee Geert Wilders ayaa noqon doona Ra’iisul Wasaaraha Holland ee soo socda.

Published

on


Geert Wilders, oo ah siyaasi reer Holland ah oo hadaladiisa ka dhanka ah Islaamka ay horseedeen hanjabaado dil ah, ayaa laga yaabaa inuu noqdo hogaamiyaha xiga ee Nederlaan.

Siyaasiga midigta fog ee caanka ku ah Islaam-naceybka ayaa lagu wadaa inuu soo dhiso dowlad-wadaag ah oo mayal adag, kadib marki uu xisbigiisa Xorriyadda uu si lama filaan ah ugu guuleystay inta badan kuraashta baarlamaanka.

Guushan Wilders, ayaa mowjado naxdin leh u diray Yurub, sidoo kalana dadka reer Holland ku riday niyad-jabki siyaasadeed ee ugu weynaa tan iyo Dagaalki Labaad ee Dunida.

“Waa inaan helnaa habab aan ugu noolaan karno rajada codbixiyeyaasheenna, si aan Holland ugu celinno lambarka koowaad”, Wilders ayaa ku yiri jawaabtiisii ugu horreysay, isagoo raaciyay “Nederlaan waxaa lagu celin doonaa Dutch, tsunami magan-gelyo iyo tahriibka waa la xakamayn doonaa.”

Wilders wuxuu sheegay 2021, markii Maxkamadda Sare ay taageertay xukunkiisa, inuu ahaa dhibane ” ugaarsi sixir ah ” iyo nidaam sharci oo jabay.

Isaga oo hore u jeediyay hadalo adag oo ka dhan ah Midowga Yurub, waxa uu dhex dhexaad ka ahaa ololihii doorashada isaga oo doonayay in xisbigiisa uu ka mid noqdo xukuumadda. Waa inuu la shaqeeyaa xisbiyada taageersan EU si uu u sameeyo isbahaysi.

“Wilders ilaa hadda waa ololeeyaha ugu fiican, xitaa kuwa ka soo horjeeda siyaasadda ayaa qiraya taas, “ayuu yiri qoraaga Willem Post oo ka tirsan Machadka Clingendael ee Nederland.

Aragtida qallafsan ee Wilders ee Islaamka ayaa keentay hanjabaado dil ah waxaana loo sameeyey ilaalo culus oo bilays ah muddo sanado ah. Waxa uu Nebi Muxamed scw ku tilmaamay mid “Paedophile” ah, Islaamka “Fikirka Faashiistaha” iyo “Diin dib u dhac ah”, wuxuuna doonayaa inuu Nederland ka mamnuuco masaajidda iyo Qur’aanka Kariimka ah ee Muslimiinta.

Waa maxay xanuunka Pedophilia ‘nacasnimo’?

Pedophilia waa xanuun maskaxeed oo ku dhaca qof weyn ama qaan-gaar ah oo jecel inuu galmo la sameeyo carruurta aan qaan-gaarin iyo wiilasha da’doodu tahay 11 ama 12. Dadka xanuunka qaba waxaa badanaa loogu yeeraa carruur-barar (ama carruur-barar).

Hadaladiisa ayaa horseeday in mararka qaar ay dibadbaxyo rabshado wata ka dhacaan dalal ay ku nool yihiin Muslimiin badan, sida Pakistan, Indonesiya iyo Masar. Pakistan, hogaamiye diimeed ayaa soo saaray fatwo ka dhan ah ninkaas.

Wilders ayaa sidoo kale ku celceliyay in Nederlaan ay joojiso hubka ay siiso Ukrayn, maadaama buu yiri uu dalku u baahan yahay hubka si uu isu difaaco. Si kastaba ha ahaatee, midkoodna dhinacyada uu awood u leeyahay inuu soo dhiso dawlad la wadaaga fikradahan ma jiro.

Siyaasigu waa mid ka mid ah dadka ugu caansan Nederlaan, balse wax badan lagama oga noloshiisa gaarka ah, marka laga reebo in uu guursaday haweeney u dhalatay dalka Hungary oo uu leeyahay laba bisadood – kuwaas oo leh Instagram iyo X u gaar ah.

Facebook Comments Box

Continue Reading

Gumeysi iyo isir sifeyn

Xildhibaanada Koonfur Afrika ayaa u codeeyay in xiriirka loo jaro Israa’iil

Mooshinkan ayaa waxaa taageeray 248 Xildhibaan, halka 91 ay diideen.

Published

on


Iyagoo ka jawaabaya colaada ka socota Qaza, sharci-dajiyayaasha Koonfur Afrika waxay u codayeen mooshin lagu xirayo safaaradda Israa’iil laguna joojinayo xiriirka diblomaasiyadeed ilaa ay Israa’iil ka go’an tahay xabbad-joojin.

Qaraarkan ayaa ah mid inta badan fulintiisu ay hortaal xukuumadda Madaxweyne Cyril Ramaphosa; iyada oo afhayeen u hadlay madaxtooyada uu sheegay in Ramaphosa “uu xusay inuu qaddariyo” qaraarka baarlamaanka ee ku aaddan xiriirka diblomaasiyadeed ee Koonfur Afrika iyo Israa’iil, gaar ahaan maqaamka safaaradda.

“Madaxwaynaha iyo golaha wasiiradu waxay ku hawlan yihiin arrintan, taas oo weli ah fulinta mas’uuliyadda qaranka,” ayuu yiri Vincent Magwenya.

Ramaphosa iyo saraakiisha sare ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda ayaa si bareer ah u dhaleeceeyay hoggaanka Israa’iil intii uu socday dagaalka Marinka Qaza, iyaga oo ugu baaqay maxkamadda caalamiga ah ee dambiyada inay baaritaan ku sameyso dambiyada dagaal ee suurtagalka ah.

Safaaradda Israa’iil markiiba kama jawaabin codsi ahaa inay ka hadasho arrintan.

Isniintii, safiirka Israa’iil ee Pretoria ayaa looga yeeray Tel Aviv si uu wadatashi ula yeesho dowladdisa kahor codbixintan, taasoo Talaadadii lagu ansixiyay codadka 248 xildhibaan, halka 91 xildhibaan ay diideen qaraarkan.

Talaabadan uu qaaday baarlamaanka ayaa ah tii ugu dambaysay ee ay Koonfur Afrika qaaddo si ay cadaadis ugu saarto dowladda Israa’iil si ay u soo afjarto duullaanka militari ee ay ku hayso dhulka Falastiiniyiinta ee dhibaataysan. Pretoria ayaa marar badan ku eedaysay Galbeedka Quddus xasuuqa ka socda Qaza, halkaas oo mas’uuliyiinta maxalliga ah ay sheegeen in kumannaan qof oo ay ku jiraan carruur ay ku dhinteen tan iyo markii Israa’iil ay billowday duullaanka ay kaga jawaabayso weerarkii Xamaas ee 7-dii Oktoobar.

Madaxweynaha Koonfur Afrika Cyril Ramaphosa, intii lagu guda jiray shir madaxeedka BRICS+ ee degdegga ah ee Talaadadii, wuxuu dhaleeceeyay Xamaas afduubka rayidka Israa’iil wuxuuna intaas ku daray in kooxda Falastiiniyiinta ah ay ku xad-gudbeen sharciga caalamiga ah markii ay soo galeen dhulka Israa’iil ayna dileen ku dhawaad 1,200 oo qof. Si kastaba ha ahaatee, waxa uu sidoo kale ku adkaystay in Israa’iil ay ku kacayso dambiyo dagaal, waxa uuna sabab uga dhigay dagaalka Yahuudda ay ku hayso dhulka Falastiin.

Xidhiidhka diblomaasiyadeed ee u dhexeeya Afrika iyo Israa’iil ayaa toddobaadyadii la soo dhaafay xumaaday, taas oo ka dhalatay colaadda Qaza. Pretoria waxa ay in badan taageertay halganka gobanimadoon ee falastiiniyiinta, iyada oo barbar dhigaysa midda Koonfur Afrika ay lafteedu kula dagaalamayso midab-takoorka qarnigii 20-aad.

Horraantii todobaadkan, wasiirka madaxtooyada Koonfur Afrika Khumbudzo Ntshavheni ayaa sheegay in Pretoria ay ka codsatay maxkamadda dambiyada caalamiga ah (ICC) inay soo saarto amar lagu soo xirayo ra’iisul wasaare Benjamin Netanyahu bartamaha bisha December. Ramaphosa ayaa horay u sheegay in dowladdiisa ay ka codsatay maxkamadda in ay baaritaan ku sameyso Israa’iil oo lagu eedeeyay dambiyo dagaal.

Facebook Comments Box

Continue Reading

Gumeysi iyo isir sifeyn

Dagaalka Qaza: Maxay ku heshiiyeen Israa’iil iyo Xamaas?

Saraakiil ka tirsan dowladda Qadar oo dhexdhexaadinaysay wadaxaajoodyo qarsoodi ah, iyo sidoo kale Maraykanka, Israa’iil iyo Xamaas ayaa maalmo sheegayay inuu heshiisku dhow yahay.

Published

on


Dowladda Israa’iil iyo Xamaas ayaa Arbacadii ku heshiiyey in afar maalmood la hakiyo dagaalka, si loo oggolaado in lasii daayo 50 la haystayaal ah oo lagu haysto Qaza, taas oo lagu bedelanayo 150 Falastiiniyiin ah oo ku xiran Israa’iil, iyo gelitaanka gargaarka bini’aadantinimo ee dhulka go’doonsan.

Saraakiil ka tirsan dowladda Qadar oo dhexdhexaadinaysay wadaxaajoodyo qarsoodi ah, iyo sidoo kale Maraykanka, Israa’iil iyo Xamaas ayaa maalmo sheegayay inuu heshiisku dhow yahay.

Xamaas ayaa la rumeysan yahay inay gacanta ku hayso in ka badan 200 oo laheysteyaal ah, kuwaas oo la qafaashay markii dagaalyahannadooda ay gudaha u galeen Israa’iil 7-dii Oktoobar, halkaas oo ay ku dileen 1,200 oo qof, sida ay muujinayso tirada Israa’iil.

Bayaan kasoo baxay xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu ayaa lagu sheegay in 50 haween iyo carruur ah lasii dayn doono muddo afar maalmood ah, muddadaas oo ay joogsan doonaan dagaallada Gaza.

Bayaanka Netanyahu ayaa intaas ku daray in 10-kii qof ee dheeraadka ah ee la sii daayo, xabbad-joojinta lagu kordhin doono maalin kale, iyadoo aan la soo hadal qaadin sii deynta maxaabiista Falastiiniyiinta.

“Dowladda Israa’iil waxaa ka go’an in dhammaan la haystayaasha ay ku celiso dalkooda. Caawa, waxay oggolaatay heshiiska lasoo jeediyay oo ah marxaladdii ugu horreysay ee lagu gaari lahaa hadafkan,” ayaa lagu yiri bayaanka, oo la sii daayay saacado badan oo doodo ah oo saxaafadda laga xiray.

Heshiiska ayaa ah xabbad joojintii ugu horreysay ee duqeymaha Israa’iil ay ku burburisay qeybo badan oo ka mid ah dhulka ay Xamaas maamusho ee Gaza, oo ay ku dhinteen 13,300 oo rayid ah deegaanka aadka u yar ee dadku ku badan yahay iyo in qiyaastii saddex-meelood labo meel 2.3 milyan oo qof ay ku guryo beeleen, sida ay sheegeen mas’uuliyiinta Gaza.

Dalal badan oo reer galbeedka ah ayaa taageero la yaab leh u fidiyey Israa’iil haddii ay  noqoto dhaqaalle iyo hub intaba. Dadyow badan oo dunida kamid ah ayaa la yaabay markii Xoghaayaha Arrimaha Dibedda ee Mareykanka Anthony Blinken uu u sheegay suxufiyiinta asigoo ku sugan Tel Aviv inuu halkaas u joogo, “taageerada Maraykanka ee Israa’iil”, ” ila soco ma ahan oo keliya xoghayaha arrimaha dibadda, laakiin sidoo kale waa Yuhuudi.”

Warbaahinta reer galbeed ayaa si aan xishood la’hayn u muujisay taageerada xasuuqa shacabka reer falastiin.

Mike Johnson, afhayeenka cusub ee Aqalka Wakiilada Mareykanka ayaa yiri “Waxaan aaminsanahay in Ilaah barakeeyo wadamada taageera Israa’iil” isagoo ballan qaadaya taageerada Kongress-ka. Brian Mast, oo ah wakiilka jamhuuriga ee Florida, ayaa yimid Capitol Hill isagoo xiran dareeska ciidamada Israa’ii.

Guud ahaan dunida reer galbeedka, bayaannada lagu ballan qaadayo taageerada buuxda ee duullaanka Israa’iil ee Qaza iyada oo la gaynayo isku-darka sareynta cad iyo hadallada diineed ee kicinaya ayaa jahawareer ku riday Carabta iyo Muslimiinta.

Facebook Comments Box

Continue Reading

Afrika

Qaramada Midoobay oo xirtay saldhig kale oo nabad ilaalineed oo ku yaalla Maali

Arrintaan ayaa imaaneysa iyadoo hay’adda caalamiga ah ay isku dayayso inay soo gabagabeyso howsheeda gobolkaas ugu dambeyn 31-ka Diseember.

Published

on

FILE PHOTO: Cutub ka mid ah khubarada bambaanooyinka Senegalese oo wata Shirkadda 2-aad ee Mechanized ee Guutada Senegal ee MINUSMA (United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali). © Marco LONGARI / AFP

Qaramada Midoobay ayaa ciidamadeeda nabad ilaalinta kala baxday saldhigii ay ku lahaayeen magaalada Ansongo ee gobolka Gao ee waqooyi bari ee Maali. Tani waa wejigii labaad ee gebi ahaanba hakinta hawshii ururka ee dalka Galbeedka Afrika.

Xerada, oo ah tii sagaalaad ee 12-ka xarumood ee Hawlgalka Xasilinta Isku-dhafka ah ee Dhinacyo badan leh, ayaa loo wareejiyay maamulka rayidka ah ee gobolka Gao, Qaramada Midoobay ayaa ku dhawaaqday bayaanka Sabtidii.

“Xiritaankan…waa qayb ka mid ah wejiga labaad ee qorshaha ka bixitaanka MINUSMA, sidaas darteed diyaarinta goobta bixitaankeeda ugu dambeeya ee Diisambar 31, 2023,” howlgalka ayaa yiri.

Hogaamiyaasha millatariga Maali, oo xukunka afgambi kula wareegay 2020, ayaa amar ku bixiyay in la soo afjaro howlgalka MINUSMA bishii Juun, kaasoo la geeyay toban sano ka hor si ay u taageeraan ciidamada qaranka (FAMa) ee dagaalka kula jira fallaagada Islaamiyiinta.

Dalkan oo tan iyo sanadkii 2012 ay ku jireen rabshado jihaad doon ah ayaa sidoo kale joojiyay iskaashigii milatari ee uu la lahaa gumaystihii hore ee Faransiiska sanadkii hore kadib markii uu xumaaday xiriirkooda. Ciidamada Faransiiska ayaa markii hore ku lug yeeshay codsi ka yimid Bamako 2013 si ay uga jawaabaan weerar ay ku qaadeen waqooyiga dalkaasi kooxaha gooni u goosadka qowmiyadda Tuareg ee xulafada la ah Al-Qaacida.

Daad-gureynta xarumaha Qaramada Midoobay, oo ay ku sugnaayeen ku dhawaad 15,000 oo askari, ayaa sare u qaaday xiisadda ka taagan waqooyiga dalka, iyadoo ciidamada ammaanka ee dowladda, fallaagada iyo mujaahidiinta ay u dagaallamayaan sidii ay gacanta ugu dhigi lahaayeen. Kooxaha gooni u goosadka ah ayaa ka soo horjeeda in Qaramada Midoobay ay ku wareejiso xerooyinka militari ee maamulka Maali, taasoo ay ku andacoonayaan inay jabineyso heshiiskii xabad joojinta Algiers ee sanadkii 2014-kii la gaaray si loo soo afjaro kacdoonka Tuareg oo soo noqnoqday.

Todobaadkii hore ayay ahayd markii dowladda Maali ay ku dhawaaqday in ay xoreysay magaalada Kidal ee waqooyiga dalkaasi oo tan iyo sanadkii 2014 ay gacanta ku hayeen kooxaha gooni u goosadka ah.

Intaa ka hor, Qaramada Midoobay ayaa bishii Oktoobar ku dhawaaqday inay soo dedejinayso in ciidamada laga saaro xerooyinka gobolka Kidal ee ay fallaagadu ku xooggan tahay, iyadoo loo cuskaday xaalad ammaan oo si degdeg ah u sii xumaanaysa oo khatar ku ah nolosha nabad-ilaalinta.

Ruushka ayaa Maali ugu hambalyeeyay dib u soo celinta xaruntii mucaaradka

Ruushka ayaa ugu hambalyeeyay dowladda Maali Arbacadii dib u qabsashada magaalada Kidal ee waqooyiga dalkaasi, oo inteeda badan ay gacanta ku hayeen kooxaha gooni u goosadka ah ee qowmiyada Tuareg, kuwaas oo saraakiishu ay ku eedeeyeen in ay xasilooni darro ka abuureen gobolka.

Ciidamada Maali ayaa Talaadadii ku dhawaaqay in ay dib u qabsadeen Kidal ka dib weerar khasaare badan lagu gaarsiiyay kooxaha hubeysan ee ka soo horjeeda, howlgalkaas oo hogaamiyaha ku meel gaarka ah Assimi Goita uu sheegay in looga golleeyahay in lagu soo celiyo sharafta dhuleed ee dalka Galbeedka Afrika.

“Hawlkeennu ma dhamaystirna,” Goita ayaa ku soo qoray X (oo hore u ahaan jiray Twitter), isagoo xaqiijinaya guushii ay ciidamada ammaanku ka gaareen kooxaha fallaagada ee Tuareg u badan ee maamulayay Kidal tan iyo 2014 ka dib markii ay ka saareen ciidanka.

Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Ruushka ayaa sheegtay in guushani ay muujinayso “kobaca cajiibka ah” ee awoodda dagaalka ee Ciidamada Qalabka Sida ee Maali (FAMa).

“14-kii Noofambar, ciidamada qalabka sida ee Maali waxay si buuxda uga xoreeyeen magaalada Kidal kooxaha fallaagada Tuareg, taasoo tobankii sano ee la soo dhaafay ahayd xarunta ugu weyn ee xoogagga ka soo horjeeda dawladda. Dhinaca Ruushka waxa ay ugu hambalyeynayaan maamulka Maali guushan muhiimka ah,” ayay wasaaraddu ku tiri hadal ay soo saartay.

Facebook Comments Box

Continue Reading

Afrika

Dimuqraadiyada reer galbeedka waa ay ku fashilantay Afrika – madaxweynihii hore Nayjeeriya

Afrika malaha wax ganacsi ah oo ay ku qaadato nidaam aysan qayb ka qaadanayn qaabaynta, hogaamiyihii hore ee Nayjeeriya ayaa yidhi

Published

on

Madaxweynihii hore ee Nayjeeriya Olusegun Obasanjo

Dimuqraadiyada reer galbeedka ayaa ku guuldareysatay inay u shaqeyso ama ay ka hawlgeliso Afrika sababtoo ah sababtoo saameynta quwadaha gumeysiga, Madaxweynihii hore ee Nayjeeriya Olusegun Obasanjo ayaa sidaas sheegay Isniintii.

Waxa uu hadalkan ka sheegay shir ku saabsan “dib u eegista Dimuqraadiyadda Xorriyadda Galbeedka Afrika” oo lagu qabtay Maktabadda Madaxtooyada Olusegun Obasanjo oo ku taalla caasimadda Gobolka Ogun ee Abeokuta.

Madaxwaynihii hore waxa uu ku qeexay dimuqraadiyada xorta ah ee reer galbeedka in ay tahay “dawlad dad yar oo ka saraysa dhamaan dadka ama dadweynaha” taas oo dayacday aragtida inta badan. Nidaamkan dowladnimo waxaa loo qaabeeyey iyadoo aan la tixgalin taariikhda Afrika iyo kakanaanta dhaqamada kala duwan, ayuu raaciyay.

“Waxaan leenahay nidaam dawladeed oo aanaan lahayn gacmo aan ku qeexno oo aan naqshadeyno, waana ku sii wadnaa, xitaa marka aan ogaanno in aysan noo shaqeynayn,” Obasanjo ayaa yiri, isagoo soo jeediyay “Dimuqraadiyada Afro-centered” oo loogu talagalay baahiyaha qaaradda.

“Waa inaan su’aalo weydiinaa waxqabadka dimuqraadiyadda Galbeedka – halka ay ka timid – iyo innaga oo ah kuwa dhaxlaya waxa ay nooga tageen awoodeena gumeysi,” ayuu ku adkaystay.

Nayjeeriya waxay ka guurtay xukunkii militariga sanadkii 1999, taasoo calaamad u ah bilawga dawlad dimuqraadi ah oo aan kala go’ lahayn oo dalka ugu dheer tan iyo markii ay xornimada ka qaadatay Ingiriiska 1960-kii.

Obasanjo ayaa markii ugu horreysay soo noqday madaxa militariga ee dalka ugu dadka badan Afrika 1976-1979 ka hor inta uusan noqon madaxweynaha maamulka rayidka 1999-2007.

Dowladda Nayjeeriya ee hadda jirta, ayaa iyada oo ka jawaabeysa, ku eedeysay hoggaamiyihii hore ee nidaamka hadda jira, iyadoo sheegtay inuu door toos ah ku lahaa qaadashada nidaamka siyaasaddeed ee hadda dalkaas ka jira.

“Obasanjo waa inuu ogaadaa inuu arrintan keenay Nayjeeriya. Waxa uu ahaa kii naga dhigay inaan qaadanno 1979-kii,” Bayo Onanuga, oo ah La-taliyaha gaarka ah ee Madaxweyne Bola Tinubu ee dhanka Warfaafinta iyo Istaraatiijiyada, ayaa u sheegay wargeyska The Punch wareysi uu daabacay Talaadadii.

“Waa in uu [Obasanjo] u arkay mid qaali ah oo aan ku habboonayn markii uu siddeed sano nagu xukumayay oo uu xitaa doonayay in loo kordhiyo afar sano oo kale,” Onanuga ayaa raaciyay.

Dhaleeceynta Obasanjo ayaa imaaneysa iyadoo qaaradda ay hareeyeen xasillooni darro siyaasadeed, oo ay ka dhasheen afgambiyo militari oo ka jawaabaya guul-darrooyinka lagu eedeeyay hoggaamiyeyaasha dimuqraadiga ah. Saddexdii sano ee la soo dhaafay, siddeed afgambi ayaa ka dhacay Galbeedka iyo Bartamaha Afrika, waxaana ugu dambeeyay dalalkii uu Faransiisku gumaysan jiray ee Niger iyo Gabon.

Madaxweyne Tinubu oo hadda guddoomiye u ah 15-ka waddan ee ku bahoobay urur goboleedka Galbeedka Afrika ee ECOWAS, ayaa ballan qaaday in uu xoojin doono go’aannada kooxda ee dhinaca dimuqraadiyadda, oo uu ku tilmaamay in uu yahay qaabka ugu habboon ee dawladnimo.

Madaxweyne Bola Tinubu ee Nayjeeriya ayaa loo doortay inuu noqdo guddoomiyaha ururka dhaqaalaha ee galbeedka Afrika (ECOWAS), isagoo bedelaya Guinea-Bissau Umaro Sissoco Embalo, kaasoo xilkan hayay tan iyo bishii Luulyo 2022.

Tinubu ayaa si wada jir ah loogu ansixiyay kalfadhiga caadiga ah ee ECOWAS 63aad ee awoodda madaxda dawlad goboleedyada iyo dawladda ee Bissau, caasimadda Guinea-Bissau.

ECOWAS waa urur siyaasadeed iyo dhaqaale goboleed oo ka kooban shan iyo toban waddan oo ku yaal Galbeedka Afrika.

Facebook Comments Box

Continue Reading

Gumeysi iyo isir sifeyn

Taliyaha Ciidanka Cirka ee Israa’iil oo ku hanjabay in ay duqayn doonaan dalalka Carabta

Tomer Bar ayaa arrintaan la wadaagay in Ciidanka Cirka, oo ah cudud istaraatiijiyadeed ee Tel Aviv, ay diyaar u yihiin oo ay ka hawlgalaan Bariga Dhexe goob kasta iyo goor kasta waa sida ay sheegtay Maamulka Warbaahinta Israa’iil ee rasmiga ah.

Published

on


Taliyaha Ciidamada Cirka ee Israa’iil Tomer Bar ayaa sheegay in Tel Aviv ay qorsheysay weeraro ay ku qaadayso dalka Yemen.

Tomer Bar ayaa arrintaan la wadaagay in Ciidanka Cirka, oo ah cudud istaraatiijiyadeed ee Tel Aviv, ay diyaar u yihiin oo ay ka hawlgalaan Bariga Dhexe goob kasta iyo goor kasta oo loo baahan yahay, sida ay sheegtay Maamulka Warbaahinta Israa’iil ee rasmiga ah.

Hadalka sarkaalka milatariga Israa’iil ayaa yimid maalmo kadib markii ciidamada qalabka sida ee Yemen ee gacan saarka la leh kooxda Xuutiyiinta ee Ansar Allah ay ku dhawaaqeen fiidnimadii talaadada in ay duqaynayaan dufcad gantaalaha ballistic-ga ah oo ay la beegsadeen bartilmaameedyo kala duwan oo Israa’iil, oo ay ku jiraan bartilmaameedyo xasaasi ah oo ku yaala gobolka Eilat.

Afhayeenka milateriga ee Xuutiyiinta Sareeye Guuto Yahya Saree, ayaa bayaan uu soo saaray xilligaas ku xaqiijiyay: “Waxay duqeeyeen dufcad gantaallada ballistic-ga ah oo ay la beegsadeen bartilmaameedyo kala duwan oo ku yaalla dhulka la haysto ee Falastiin, oo ay ku jiraan bartilmaameedyo xasaasi ah oo ku yaalla degaanka Umm Al-Rashrash (Eilat). ), 24-saac oo kaliya kadib howlgal kale oo militeri oo ay fuliyeen ciidamadeena qalabka sida oo lala beegsaday diyaaradaha aan duuliyaha lahayn oo lala beegsaday isla bartilmaameedka.”

Sareeye Guuto Yahya waxa uu sheegay in ciidamadooda oo qayb ka ah hawlgaladooda milatari ee ka dhanka ah Israa’iil, ay xaqiijinayaan inay bilaabeen inay qaadaan dhammaan tillaabooyinka wax ku oolka ah ee lagu dhaqan gelinayo awaamiirta la soo saaray ee ku saabsan sida habboon ee loola tacaali karo markab kasta oo Israa’iil ah oo ku sugan Badda Cas.

Waxa uu carabka ku adkeeyay in howlgalada ay ciidamada Yemen ka wadaan Israa’iil aysan joogsan doonin ilaa Tel Aviv ay ka joogsato beegsiga Qaza.

Hadalkan ayaa sidoo kale imaanaya kadib markii Waaxda Difaaca Mareykanka ee Pentagon-ka ay shaacisay in markabka dagaalka Mareykanka ee USS Thomas Hudner oo ku sugan badda cas uu soo riday diyaarad nooca aan duuliyaha lahayn ee laga soo riday dhulka Yemen.

Pentagon-ka ayaa xaqiijisay in diyaarada aan duuliyaha lahayn ay bartilmaansatay burburiyaha USS Thomas Hudner, halka kan dambe “si guul ah isaga difaacey” diyaarada oo mareysay badda cas.

Facebook Comments Box

Continue Reading

Xul