Madaxweyne Vladimir Putin ayaa Arbacadii booqasho naadir ah ugu degay Imaaraadka meel ka baxsan Midowgii Soofiyeeti ee hore, warbaahinta dowladda Imaaraadka ayaa ku warantay, iyadoo Moscow ay dooneyso inay dib isugu soo celiso masraxa caalamiga ah.

“Diyaaradda Putin waxay ku degtay Abu Dhabi,” ayay sidoo kale ku warrantay warbaahinta dowladda ee RIA Novosti, halka talefishinka dowladda Ruushka uu muujiyay Putin oo ay ku salaamayaan mas’uuliyiin ku sugan dhabbaha ay diyaaraduhu ka duulaan.

Diyaaradda Madaxweynaha Ruushka ayaa waxaa la socday tiro diyaarado ah si ay u salaamaan Putin markii uu soo galayay hawada Imaaraadka Carabta.

Madaxweynaha Imaaraatka Carabta Sheekh Maxamed ayaa ku salaamay Putin soo dhaweyn rasmi ah oo loogu sameeyay Qasr Al-Watan. Kolonyada hogaamiyaha Ruushka waxaa la socday koox ka mid ah ilaalada sharafta oo fuulay fardaha Carabta.

Sheekh Maxamed ayaa soo dhaweeyay saaxiibkiis qaaliga ah iyo diyaaradaha Imaaraadku waxay ku salaameen madaxa Kremlin-ka iyagoo ku sawiran midabada calanka Ruushka.

Heesaha wadaniga ah ee labada dal ayaa la tumay waxaana la riday 21 qori oo salaan ah taasoo qayb ka ahayd xaflad soo dhawayn ah, sida ay sheegtay WAM.

Dabadeed waxa soo raacay bandhigga hawada Imaaraatka, oo cirka ku sawiray midabada calanka Ruushka.

Imaaraadka Carabta ayaa martigelinaya shirka cimilada COP28 ee Qaramada Midoobay, laakiin Kremlin-ka ma aysan caddeyn in Putin uu ka qeybgali doono wax dhacdo ah oo la xiriira iyo in kale. Putin ayaa seegay dhowr shirar oo heer sare ah oo dibadda ah tan iyo markii Moscow ay dagaal ballaaran ka billowday Ukraine bishii Febraayo 2022.

Putin ayaa ka baaqsaday shirkii BRICS ee Koonfur Afrika bishii hore si uu uga fogaado “bandhig is-muujin”.

Waxa kale oo uu seegay shir madaxeedka G20 ee bishii September – in kasta oo uu ka qayb galay kulan G20 ah bishii November u dhacay qaab fogaan arag ahaan ah.

Tan iyo bishii Maarso, Putin waxaa si weyn u baadi goobeysay maxkamadda ICC, waxaana dalalka xubnaha ka ah la filayaa inay fuliyaan amarka soo xiritaan haddii hoggaamiyaha Ruushka uu soo galo dalkooda. Imaaraadka iyo Sacuudiga midna ma saxiixin heshiiska aas-aaska Maxkamadda ICC, taasi oo la macno ah inaysan qasab ku aheyn inay xiraan.

Putin ayaa booqday Shiinaha bishii Oktoober, taasi oo aheyd booqashadii ugu horreysay ee uu sanadkan ku tago meel ka baxsan Midowgii Sofiyeetka ee hore.

Booqashada Putin ee Bariga Dhexe ayaa timid ka dib markii kooxda OPEC+, oo ka kooban dalalka ugu waaweyn ee saliidda soo saara, ayna hoggaamiyaan Sacuudi Carabiya iyo Ruushka, ay ku dhawaaqeen todobaadkii hore inay sii kordhin doonaan dhimista wax soo saarka ilaa 2.2 milyan oo foosto maalintii si loo xasiliyo suuqa shidaalka caalamka.

Iyadoo lagu xisaabtamayo in ka badan 40% wax soo saarka cayriin ee caalamiga ah, kooxdu waxay go’aansatay in ay xaddiddo wax soo saarka iyada oo ay jirto walaac laga qabo in suuqu uu soo wajaho dakhli dheeraad ah ka dib dhimistii hore ee wax soo saarka ayaa lagu wadaa inuu dhaco bisha soo socota.

Madaxweynaha Imaaraadka ayaa sheegay in iskaashiga Ruushka iyo dalkiisa uu yahay mid xooggan, isla markaana ay doonayaan inay horumariyaan xiriirka.

Waxa uu carabka ku adkeeyay go’aanka Imaaraadka ee ah in la gaaro nabad iyo xasillooni gobolka iyo caalamkaba.

“Imaaraadku wuxuu sii wadaa inuu taageero dhammaan dadaallada loogu talagalay in lagu gaaro xal siyaasadeed iyadoo loo marayo wadahadal & dibloomaasiyad – xagga nabadda iyo xasilloonida caalamka,” ayuu madaxweynaha Imaaraadka ku soo qoray bartiisa Twitter-ka wax yar ka dib kulanka.

Maamulka madaxweynaha Mareykanka Joe Biden ayaa isku dayaya inuu Israa’iil ka dhaadhiciyo inaysan weerar ku qaadin Xisbullah oo ah kooxda militariga ee fadhigeedu yahay Lubnaan, iyagoo ka baqaya inay bariga dhexe oo dhan ku ridaan qalalaase, sida uu qoray Jimcihii New York Times, isagoo soo xigtay. ilo.

Sida laga soo xigtay saraakiil Maraykan ah iyo Israa’iil oo uu wargeysku waraystay, Washington waxa ay ka walaacsan tahay in haddii Israa’iil ay weerar weyn ku qaaddo Xamaas oo keliya balse ay sidoo kale weerarto Xisbullah, ay ku halganto dagaal laba geesood ah. Waxaa sidoo kale lagu soo waramayaa inay ka walaacsan tahay in falkan oo kale uu Mareykanka u soo jiido colaadda Iran, oo xiriir dhow la leh kooxda fadhigeedu yahay Lubnaan.

Warbixintu waxa ay sheegtay in saraakiisha Maraykanku ay isku dayeen in ay la xidhiidhaan Xisbullah iyo Iran iyaga oo adeegsanaya dhexdhexaadinta dalalka Carabta iyaga oo kula taliyay Israa’iil in ay ka taxadaraan in ficillada ay ka wadaan waqooyiga ee ka dhanka ah Xisbullah iyo koonfurta Gaza aanay si fudud u siinin Xisbullah oo ah in dagaalka lala galo.”

Sida laga soo xigtay New York Times, walaacyadan ayaa lagu caddeeyey kulamadii ay Biden iyo xoghayaha arrimaha dibadda ee Maraykanka Antony Blinken la yeesheen saraakiisha Israa’iil. Madaxweynaha Maraykanka ayaa la sheegay in uu si gaar ah u “kor u qaaday daawadayaasha go’aamada masiibada ah” ee Washington ay ku qaadayso Ciraaq oo ay dagaal ku qaado Afgaanistaan.

Iyadoo Xisbullah iyo Israa’iil ay isweydaarsadeen duqeymo xudduud ah maalmihii la soo dhaafay, labada dhinacba ilaa hadda way ka gaabsadeen inay si buuxda u fuliyaan ciidamadooda. Wasiirka Difaaca Israa’iil Yoav Gallant ayaa ku tilmaamay Xisbullah “10 jeer ka xoog badan Xamaas” wuxuuna ka digay in militariga dalkaas ay u diyaar garoobaan sidii ay ula dagaalami lahaayeen.

Ilaha NYT waxa ay Gallant ku tilmaameen in uu yahay xisbullah, kaas oo ku dooday weerar ka hortag ah oo lagu qaaday kooxda, mowqifkaas oo aanay la wadaagin saraakiisha kale ee Israa’iil.

Dhanka kale Axadii, ku xigeenka hogaamiyaha Xisbullah, Naciim Qassem, ayaa sheegay in kooxdu ay “kudub u tahay dagaalka” u dhaxeeya Israa’iil iyo Xamaas, isagoo ku macneeyay inay doonayaan inay “jiliciyaan cadowga Israa’iil ayna ogaadaan inaan diyaar u nahay” koror weyn oo suurtagal ah.

Bariga Dhexe ayaa loo arkaa inay ka dhacaan rabshado hor leh oo soo bilaabmay 7-dii bishii Oktoobar markii kooxda hubeysan ee Falastiiniyiinta ee Xamaas ay weerar lama filaan ah ku qaadeen Israa’iil, iyadoo dagaalka xigay uu sababay dhimashada kumannaan qof. Ra’iisul wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu ayaa ku dhawaaqay in dalkiisa uu “dagaal ku jiro,” iyadoo loo diyaargaroobayo howlgal weyn oo dhanka dhulka ah oo laga sameeyo Gaza.

Maanta intee ayay ugu xoog badan tahay Xisbullah?

Nicholas Blanford waxa uu ku qiyaasey in Xisbullah ay haysato ugu yaraan 60,000 oo dagaalyahan, oo ay ku jiraan kuwa waqti buuxa ah iyo kuwa kayd ah. Kooxda ayaa sidoo kale kordhisay kaydkeeda gantaallada oo ay ka ahayd 14,000 sannadkii 2006 ilaa 150,000 hadda, ayuu yidhi.

Intooda badan waa kuwa riddo gaaban, Xisbullah waxa kale oo ay haysataa gantaallada Iiraan ee saxda ah ee lagu hago kuwaas oo masaafo dhan 300km (186 mayl). Blanford ayaa intaa ku daray in qaybta “ciidamada gaarka ah” ee Hezbollah ay u tababaran tahay inay gudaha u galaan Israa’iil haddii uu dagaal dhaco.

“Ma ahan wax lala yaabo in mas’uuliyiinta Israa’iil ay dhowrkii sano ee la soo dhaafay u tixgeliyeen Xisbullah inay tahay khatartooda koowaad,” ayuu u sheegay Al Jazeera.

Randa Slim, oo ah agaasimaha barnaamijka khilaafaadka iyo xallinta ee machadka Bariga Dhexe, ayaa sidoo kale Aljazeera u sheegtay in dagaalka Suuriya – halkaas oo Xisbullah ay soo faragalisay dhinaca madaxweyne Bashaar al-Assad – ay kooxda u sahashay in ay horumariyaan awooddooda dagaal.

“Dagaalka sokeeye ee Siiriya, oo ahaa dagaal daba dheeraaday, waxay heleen xirfado cusub oo ku saabsan dagaalka magaalooyinka iyo sirdoonka. Nidaamkooda sirdoon ayaa wax badan soo fiicnaaday,” ayay u sheegtay Al Jazeera.

Boqolaal ka mid ah shacabka Koonfur Afrika ee taageersan Falastiin ayaa Arbacadii dibadbax ka dhigay afaafka hore ee Qunsuliyadda Maraykanka ee magaalada Johannesburg, iyagoo si cad uga soo horjeeda waxa ay ugu yeereen qabsashada sharci darrada ah ee Israa’iil ku hayso Falastiin, waxayna muujinayeen inaysan raali ka ahayn go’aanka Washington ay hubka ugu dirtay Israa’iil oo hadda dagaal kula jirta Xamaas ee Gaza.

Dibad-baxayaasha ayaa la arkayay iyagoo lulaya calanka Falastiin, isla markaana sita boorar ay ku qoran yihiin “Falastiin xor ah”.

Iqbal Jassat, oo ah mudaaharaad iyo xubin sare oo ka tirsan Shabakadda Review Media ee fadhigeedu yahay Koonfur Afrika, ayaa u sheegay wakaaladda wararka ee Anadolu: “Waa waalli in Maraykanku uu qayb muhiim ah ka noqdo waxashnimada iyo naxariis darada Israa’iil iyadoo malaayiin rayid ah oo aan waxba galabsanin Gaza lagu hayo, la gowracayo.”

Xarunta Israa’iil ee Cape Town ayaa sidoo kale lagu qabtay mudaaharaad iskeed ah, halkaas oo dadku ay ku baaqeen in la joojiyo rabshadaha.

Maamulka madaxweynaha Mareykanka Joe Biden ayaa Sabtidii ku dhawaaqay in Washington ay diyaarin doonto xirmo hub ah oo lagu caawinayo Israa’iil.

Mid ka mid ah dadka ku sugan magaalada Johannesburg ayaa u sheegay wakaaladda wararka ee RT in “waxa ku dhacaya Falastiiniyiinta ay tahay gacanta Israa’iil iyo gargaarka Mareykanka iyo xulafadiisa ay tahay midabtakoor.” Sida laga soo xigtay Lesogo Makhubela, afhayeenka xisbiga African National Congress (ANC), mudaharaadayaashu “waxay rabaan in nabad lagu dhameeyo colaadda Bariga Dhexe.”

Waxa uu ku qanacsan yahay in Maraykanku “si dhab ah u maalgeliyo dhibaatada Falastiiniyiinta,” taas oo dadka ku dhiirigelinaysa inay u soo baxaan taageerada Falastiin.

Salim Vally, oo ah isuduwaha xuquuqul insaanka iyo isuduwaha mudaaharaadka, ayaa ugu baaqay Qaramada Midoobay in ay “bixiso ciidan ilaalinaya si ay u taageeraan Falastiiniyiinta,” isaga oo intaa ku daray “waa xaqa ay dadku u leeyihiin in ay iska caabiyaan qabsashada oo ay iska caabiyaan midab-takoorka.”

Sida laga soo xigtay Ururka Falastiiniyiinta, koox maxalli ah, socod kale ayaa loo qorsheeyay in la qabto inta lagu jiro muddada usbuuca.

Maalintii Khamiista ee lasoo dhaafay waxaa dalka Tunisiya ka dhacay banaan bax kale oo lagu taageerayo Falastiin, iyadoo ay weli socdaan dagaalada u dhaxeeya Xamaas iyo Israa’iil. Madaxweynaha Tunisiya Kais Saied ayaa horaantii isbuucan ku dhawaaqay inuu doonayo inuu bixiyo gargaar isagoo dhaawacya Falastiiniyiinta u wareejinaya Tunisiya.

Israa’iil ayaa Khamiistii sheegtay in weerarkii lagu qaaday dhulkeeda ay ku dhinteen ugu yaraan 1,300 oo ay ku jiraan 222 askari. Maamulka Falastiin ayaa sheegay in ugu yaraan 1,400 oo qof lagu dilay Qaza in ka badan 6,000 oo kalena ay ku dhaawacmeen.

Madaxweynaha Turkiga Tayyib Erdogan ayaa Axaddii sheegay in Turkiga ay ka go’an tahay in ay sare u qaadaan dadaallada diblomaasiyadeed si loo helo degenaansho laga gaaro dagaalka u dhaxeeya ciidamada Israa’iil iyo Falastiiniyiinta, balse wuxuu intaa ku daray in xal laba dowladood ah ay tahay sida kaliya ee lagu gaari karo nabad gobolka.

Turkiga oo hore u taageeray falastiiniyiinta, ayaa martigeliyay xubno ka tirsan kooxda Islaamiga ah ee Xamaas ee weerarka ku qaaday Israa’iil, taageerayna in la helo xal laba dawladood, ayaa Sabtidii sheegay inay diyaar u yihiin inay gacan ka geystaan sidii xiisadda loo dejin lahaa.

Isagoo ka hadlayay Istanbul, Erdogan ayaa ku celceliyay baaq uu ugu baaqayo labada dhinac inay ka fogaadaan talaabooyinka sii xumeynaya colaada, waxaana uu intaa ku daray in khilaafka Israa’iil iyo Falastiin uu yahay mid asal u ah dhammaan dhibaatooyinka ka taagan Bariga Dhexe.

Ilaa inta aan dhibaatadan lagu xalin si cadaalad ah, gobolkeenu wuxuu sii ahaan doonaa inay sii ahaato gobol aan nabad ka jirrin,” ayuu yidhi Erdogan.

“Nabad waarta oo gobolka ah waxay ku suurtageli kartaa oo keliya in la helo xal kama dambays ah oo laga gaaro arrinta Falastiiniyiinta iyo Israa’iil. Arrinkan, sida aan had iyo jeer hoosta ka xarriiqnay, ilaalinta aragtida xalka labada waddan waa mid aad muhiim u ah.”

Wuxuu intaas ku daray in la dhisayo dowlad madax-bannaan oo Falastiiniyiin ah, iyadoo la raacayo xudduudaha la sameeyay 1967-kii, iyada oo xudduudkeeduna yahay mid sax ah, iyo in Quddus ay caasimaddeedu tahay hadda “mid lama huraan ah oo aan dib loo dhigi karin.”

“Maadaama ay cadaaladdu daahday, nasiib darro dhibaatada ugu badan waxay soo gaartaa Falastiiniyiinta, Israa’iiliyiinta, iyo dhammaan gobolkeenna,” ayuu yiri Erdogan.

Dagaalkan ayaa ku soo beegmaya xilli xukuumadda Ankara ay ka shaqaynaysay sidii ay dib ugu hagaajin lahayd xidhiidhka ay la leedahay Israa’iil ka dib sannado badan oo ay isku maandhaafeen xaaladda magaalada Qudus iyo colaadda Israa’iil iyo Falastiin.

Tan iyo markii uu dagaalku bilowday Sabtidii, wasiirka arrimaha dibadda ee Turkiga Hakan Fidan waxa uu xiriiro la sameeyay Mareykanka, Falastiin, Isbaanish, Qatar, Sacuudiga, Iiraan, Masar iyo Jordan si uu ugala hadlo arrintan.

Erdogan ayaa ka digay “in dabka lagu sii shido” Axadii, wuxuuna sheegay in Turkigu uu diyaar u yahay inuu sameeyo wax kasta oo uu ku qaboojin karo xiisadda iyo joojinta rabshadaha.

“Waxaa naga go’an inaan sii wadno dadaallada diblumaasiyadeed ee aan bilownay ee ah in dib loo dejiyo, anagoo xoojineyna, waxaan ugu baaqaynaa dhammaan dhinacyada wax ku leh gobolka inay si daacad ah uga qeyb qaataan nabadda,” ayuu yiri.

Axadii, ergayga Israa’iil ee Ankara ayaa sheegay in ay goor hore tahay in laga hadlo dhexdhexaadinta, wuxuuna sheegay in weerarka Xamaas uu muujinayo in kooxdu aysan joogin ku lahayn Turkiga iyo meel kale.

(Reuters)

Israa’iil ayaa si rasmi ah safaaradeeda uga furtay Baxrayn Isniintii, saddex sano ka dib markii ay labada dhinac caadi ka dhigteen xiriirkooda iyo iyada oo Washington ay ku cadaadineyso Riyaadh heshiis la mid ah midka ugu weyn ee Israa’iil ka gaarto gobolka.

Wasiirka arrimaha dibadda Israa’iil Eli Cohen ayaa ka qeyb galay munaasabad rasmi ah oo lagu furayay ergada diblomaasiyadeed ee uu ku tagay Baxreyn oo ay ka mid ahaayeen wafdi ganacsato iyo mas’uuliyiin dowladeed ah.

“Aniga iyo wasiirka arrimaha dibadda (Baxrayn) waxaan ku heshiinnay inaan ka wada shaqeyno kordhinta tirada duullimaadyada tooska ah, dalxiiska, baaxadda ganacsiga, maalgashiga,” Cohen ayaa yiri intii ay socotay xafladda.

Wasiirka arrimaha dibadda Baxrayn Cabdullatif Al Zayani ayaa sheegay in furitaanka safaaradda “ay ka dhigan tahay sida ay nooga go’an tahay amniga iyo barwaaqada dhammaan shucuubta gobolkayaga”.

Heshiiskii caadiga ahaa ee Baxrayn iyo Israa’iil ayaa qayb ka ahaa heshiisyo dhowr ah, oo loo yaqaanay heshiiskii Abraham, kuwaas oo ay sidoo kale la saxiixdeen Imaaraadka Carabta, Marooko iyo Suudaan.

Falastiiniyiinta ayaa heshiisyadaas ku tilmaamay mid lagu khiyaamaynayo qadiyadooda, waxayna tilmaameen inay Israa’iil abaal-gud u siiyeen intii ay sii qabsanaysay Daanta Galbeed, isla markaana ay go’doomisay marinka Qaza.

Baxrayn, oo ay ku nool yihiin ciidamada badda ee Maraykanka ee loo yaqaan Fleet Fleet, waa jasiirad yar oo ku taal gacanka khaliijka halkaas oo xulafada Sucuudiga ee Sunniga ah, qoyska boqortooyada Al Khalifa ay maamulaan Shiicada aqlabiyadda ah.

Falanqeeyayaasha ayaa sheegay in isu soo dhawaanshaha Israa’iil ay qayb ahaan ka dhalatay cabsi la wadaago ee Iiraan.

Furitaanka safaaradda Israa’iil ee Baxrayn ayaa ku soo beegantay iyadoo Maraykanku uu cadaadis ku saarayo xulafadiisa dhaqameed ee Riyaadh inay heshiis kan la mid ah u saxeexdo Sucuudiga oo ah halka ay ku yaallaan xaramka barakaysan ee Islaamka.

Si kastaba ha ahaatee, Riyaadh ayaa ilaa hadda iska caabisay cadaadiska Mareykanka, waxayna tallaabadan ku xirtay abuuritaanka dowlad Falastiini ah oo qeyb ka ah in xal laba dowladood laga gaaro colaadda Israa’iil iyo Falastiin, iyo shuruudo kale.

(Reuters iyo The New Arab Staff)

Siddeed qof oo u badan hal qoys ayaa ku dhintay madfac aan qarxin oo ka dhashay dagaalka Yemen ka socda ee sannado badan socday, kaasoo ku qarxay gudaha guri, halka 7 askari lagu dilay laba weerar oo kala duwan oo lala beegsaday walxaha qarxa, sida ay sheegeen saraakiisha dawladdu Arbacadii.

Sarkaal ka tirsan ciidamada ammaanka dowladda ayaa wakaaladda wararka ee AFP u sheegay in nin ka ganacsanayay hubka lagu dilay xaaskiisa iyo shan caruur ah oo uu dhalay (…) iyo qof kale oo siddeedaad ah oo ku sugnaa guriga qoyska, isagoo kala furfuray madfac ka soo haray dagaalka. Sarkaal kale oo dhanka ammaanka ah ayaa xaqiijiyay dhimashada shilkan oo Talaadadii ka dhacay magaalada Maarib ee waqooyiga Yemen.

Colaadda Yemen ayaa soo jiitamaysay tan iyo sannadkii 2014-kii, markaasoo fallaagada Xuutiyiinta ee ay taageerto Iiraan ay qabsadeen caasimadda Sanca. Isbahaysiga milatariga ee Sucuudigu hogaaminayo ayaa sanadkii xigay soo faragaliyay dhinaca dawladda caalamku aqoonsan yahay ee dalkaas.

Boqolaal kun oo qof ayaa ku dhintay dagaallada ama sababo aan toos ahayn sida cunto la’aan taasoo ay Qaramada Midoobay ku tilmaantay mid ka mid ah dhibaatooyinka bini’aadantinimo ee ugu xun adduunka.

Xabbad joojin lix bilood ah oo ay garwadeen ka ahayd Qaramada Midoobay ayaa dhacay bishii Oktoobar ee sannadkii hore, laakiin dagaalka ayaa inta badan hakad ku jira.

Dhinaca kale, sarkaal ka tirsan ciidamada dowladda ayaa sheegay in afar askari oo Yemeni ah lagu dilay fiidnimadii Talaadada kadib markii labo gaari oo walxaha qarxa laga soo buuxiyay “Xuutiyiintu ku aaseen wadada weyn” ay ku qarxeen tiro gaadiid dagaal ah oo ka soo laabtay mid ka mid ah jiidda hore meel u dhow Taciz.

Sarkaal ka tirsan ciidamada dowladda ayaa sheegay in “Xuutiyiinta ay jidka u galeen, ayna ku xireen afar walxaha qarxa ah” waxaana u suuragashay inay furaan laba ka mid ah gaadiidka dagaalka oo goobta marayay.

Sidoo kale magaalada Abyan ee koonfurta Yemen, laba sarkaal iyo askari ka tirsan ciidamada dawladda ayaa fiidnimadii Talaadada lagu dilay qarax miino oo ay dhigeen rag aan la garanayn, kuwaas oo la rumaysan yahay inay ka tirsan yihiin al-Qaacida, sida uu sheegay sarkaal milatari.

Sida uu sarkaalku sheegay, Abyan waxa ay toddobaadyo ku arkaysay hawlgallo amni iyo iska hor imaadyo u dhexeeya xubnaha Al-Qaacida iyo ciidamada ammaanka.