Buuggaan la magac baxay ‘Sida Nin u Fakaro’ oo afka qalaad ku qoran ‘‘As a Man Thinketh”, waxaana qoray James Allen, oo la daabacay 1903. Qoraaga ayaa si qeexan u sharaxay in qofwalbo iyo sida uu u fikiraayo ay tahay noloshiisa. Awoodda fikirka iyo gaar ahaan isticmaalka ku dhaqanka hab-fikirka uu yahay furaha xalkasta, xumaan iyo samaan, qofwalbana uu arrimahiisa ku xalin karo dulqaad iyo qaab caqli ku dhisan.

Maskaxdu waxay hagtaa raadkeena marka aynu ku sii socono dariiqa nolosha. Nadiifnimada maskaxdu waxay si lama huraan ah u horseeddaa daahirnimada nolosha, jacaylka iyo fahamka qaaliga ah ee ay tahay in ay xakameyso ficilladayada maalinlaha ah iyo dabeecadaha ku wajahan saaxiibbada iyo cadowga.

Laakiin, sidee buu qofku ku heli karaa daahirnimo maskaxeed uu ka heli karo farxad iyo kalsooni?

Qoraagu waxa uu jawaabahiisa cad ku bixinayaa buuggan sida ninka ragga u fekero. Erayadiisa ku qoran buugga waxay caawiyeen malaayiin qof ah – “Qalbiga nadiifka ah waxaa ka soo baxa nolol nadiif ah iyo jir nadiif ah,” James Allen ayaa qoray. “Maan nijaasaysan waxaa ka soo baxa nolol nijaasaysan iyo jir qurrun ah.”

Dadka intiisa badan waxay ku dedaalan inay horumariyaan mawqifkooda nololleed, laakiin dad fara kutiris ah ayaa raadiya wanaajinta ruuxda. Dhibaatadan oo kale ayaa ah dhibaatada James Allen uu la kulmay waqtigiisa horre, qodobadaas ayaa kamid ah waxyaabaha uu buugga ku sharaxay.

Ujeeddada aasaasiga u ah ee buuggan waxa lagu soo koobi karaa hal xigasho, oo ay ku jirto magaca buugga iyo tixraaca cutubka koowaad:

“Sida ninka qalbigiisa u fikiro ayuu isna yahay.” – Maahmaah 23/7

5-taan cashar ayaan ka bartay buugga ‘Sida Nin u Fakaro’ ‘As a Man Thinketh’

1) Waxaad noqonaysaa sidaad u malaynayso

Waxaad tahay waxa aad hadda tahay sababtoo ah fikradaha aad hore u lahayd ama aad lahayd. Haddii aad rabto inaad naftaada beddesho, waa inaad marka hore ku bilowdaa beddelidda fikradahaaga.

Dhammaan ficillada dadku waxay ka soo baxaan miraha qarsoon ee fikradaha. Kaliya doorashada saxda ah iyo adeegsiga fikirka, ninka ragga ah wuxuu raaci karaa dhaqan iyo dabeecadaha rabbaaniga ah; iyadoo ay qaldan tahay ku dhaqmida fikirka, uu ka hoos mari karo heerka xayawaanka ee bahalnimada ah Sidaas awgeed, fikradaha wanaagsan iyo natiijooyinka weligood ma dhalin karaan natiijooyin xun; fikirka xun iyo ficillada xun weligood ma soo saari karaan natiijooyin wanaagsan.

2) Maskaxdaadu waa sida beer

Qoraagu waxa uu maskaxdeenna ku abbuurayaa is barbar dhigga beerta. Waxaynu dooranaa in aynu maskaxdeena u kobcino si xikmad leh ama aynu u dayno in ay duur-joog iska noqoto. Haddii aynaan ku beerin miraha ubaxyada quruxda badan beerteena, beerta lafteeda ayaa soo saari doonta caws aan faa’iido lahayn.

Sida beeralaydu u gooyso dhammaan dhirta aan loo baahnayn ayuu qofwalbo waxay mas’uul ka yahay inuu beero miraha saxda ah, kobciyo, isla markaana damiyo dhammaan haramaha. Marka aan intaas samayno, nolosheennu waxay noqotaa mid qurux badan. Laakiin haddii aan samayno caksigeeda oo aan quudinno haramaha, nolosheenna waxay noqotaa mid khariban.

3) Fikradaha ma aha oo kaliya inay saameeyaan maskaxda, laakiin sidoo kale jir ahaan

Waxa aan u maleyneyno inay saameyn weyn ku leeyihiin heerka maskaxda oo kaliya laakiin sidoo kale heerka jirka. Jirku waa adeegaha maskaxda wuxuuna u hogaansamaa nidaamka maskaxda ha ahaado mid si bareer ah loo doorto ama si toos ah loo muujiyo.

Qoraagu waxa uu ku dooday in dadka ku nool cabsida joogtada ah ee cudurrada ay yihiin kuwa dhab ahaantii ku dhaca. Sidaa darteed caafimaadku maaha oo kaliya jirka, laakiin sidoo kale wax badan oo ku saabsan maskaxda.

Inaad cuntada isbeddel ku sameyso kuma caawinayso adigoo aan beddelin hab-fikirkaaga. Hab fikirkaaga sidoo kale waxay saameysaa da’daada. Haddii aan hal ilbiriqsi ku yara hakanno oo aan u kuurgalno dadka inagu xeeran, waxa aan arki karnaa dad sagaashamaadkii ku jira oo wajiyadooda dhoola cadeynaya. Laakiin sidoo kale waxaynu arki karnaa dadka da’doodu tahay bartamaha soddonaad kuwaas oo wajigoodu u sawiran yahay jaangooyo aan is-waafaqsanayn.

4) Yaysan ku qaadanin duruufahaaga

Haddii aad aaminsan tahay inaadan isbeddel sameyn karin sababtoo ah waxaad ka timid deegaano kale ama sababtoo ah deegaankaagu kuma taageerayo, waad qaldan tahay saaxiibkay. Kuuma qaabayn duruufaha ee duruuftu waxay isu qaabaysaa dunida gudaha ee fikradahaaga.

Si kasta oo ay xaaladuhu yihiin, waxaad mar walba haysataa xorriyadda aad ku dooranayso sidaad uga jawaabi lahayd. Jawaabta ugu fiicanna waa inaad had iyo jeer doorataa inaad diirada saarto meelaha aad gacanta ku hayso. Markaad diirada saarto waxa aad gacanta ku hayso oo aad hagaajiso habkaas, waxaad ku guulaysataa nolosha.

Raggu waxay aad uga walaacsan yihiin inay xaaladahooda hagaajiyaan, laakiin ma rabaan inay naftooda hagaajiyaan; sidaas darteed way xiran yihiin (xabsiga waayaha kugu xeeran).

5) Waa in ficilada iyo fikirka ay wada socdaan

Aqoonta ay ku wacdiyaan qaar ka mid ah guruubyada is-caawinta ee ku saabsan fikradaha waa in aad gaari doonto wax kasta oo aad u malaynayso haddii aad rumaysato. Tani waxay sidoo kale u taagan tahay sharciga soo jiidashada iyo fikradda laga iibiyo dad badan.

James Allen, oo sidoo kale loo arko inuu yahay hormuudka dhaqdhaqaaqa is-caawinta ayaa caddeeyey in fikrado kaliya aysan ku filneyn. Fikirku waa bar bilow, oo haddii aynaan is waafajin fikradahayaga iyo ficillada saxda ah, waligeen ma fulin doono waxa aan u qoondaynay. Inaad wax uun rabtid oo aad sugto inay kuu yimaadaan sinaba kuuma caawinayso. Waa in aad dibadda u baxdaa oo aad kasbato waxa aad rabto.

Gunaanad, qoraaga James Allen buuggiisan caanka ah “As a Man Thinketh” wuxuu ku adkaystay in qof walbi xaaladda uu markaa ku suganyahay aysan ahayn wax mar soo booday. Balse ay tahay mid ka dhalatay feker maskaxda qofka maalin galay oo qofku uu u oggaaladay in uu ku barbaaro maskaxdiisa kuna qaangaaro. Wuxuu yiri “ninna arxan-darada adduunku kama dhigto sabool ama xabsi kuma riddo, laakiin waa waddadii feker laciin ahoo uu maskaxdiisa ku barbaariyay. Sidaas awgeed adduun nina uma dooro sidduu noqonaayo balse wuxuu soo bandhigaa wuxuu ninku doorto.”

Maxaa laga hayaa bulshooyinkii tirada badnaa oo baalasha taariikhda ka siibtay?

Xikmadaha nolosha waa inaad heshaa buuggaag cajaa’ib badan oo kulansaday xikmad, murti iyo sooyaalka waayo joog hore. Aqoonta iyo ilbaxnimada guud ayaa koow ka ah liiska wax akhriska. Siyaabaha ay aqoontu uga kala dhex goosha hal jiil ilaa jiilka kale waxa u weyn iyada oo usii dhex maraysa kaydka dhigaalka ah iyo kan dhegoodka ah.

Midka koowaad waxa uu raacaa gaadiidka la yiraahdo waraaqaha, kan labadna waayeelka. Buuggaan waa tusaalaha wanaagsan ee dhaxal galka leh. Waa buug si fiican loo qoray oo ka kooban 250 bog. Buugga waxa uu ka hadlayaa sida uu qofkasta guul nooc walbo ah ku gaari karo. Waxa uu ina tusayaa dariiqyada lagu gaaro guul dhab ah, taas oo ay fure u tahay dedaal uu qofku la yimaado. Qofka buuggan akhriya ee dhaqangeliyaa tiirarkaan lagu xusay waxa uu helayaa daawada dhabta ah ee dib-udhaca iyo waxyaabaha kuu keeni karo guuldaro, taasoo uu qoraagu ku sheegayo in ay tahay ujeedada ugu wayn ee uu buuggaan u qoray.

Qoraaga asigoo ka faallonaayo waxa ku kalifay innuu buuggaan qoro waxa uu yiri “Buuggaan 5-ta Tiir ee Guusha, waxaan hiil ugu dhigay da’yarta soo kacaysa iyo in badan oo bulshada Soomaaliyeed ka mid ah ee aaminay mabd’a ah hurda kudherega, wuxuuna iftiin u yahay inta rabta horumar iyo isbedel nololeed, waxaana xaqiiq ah in qofwalbo oo bani’aadam ah inta uu ku noolyahay koonkaan wuxuu ku hamiyaa shey, sheygaas ha yaraado misana ha weynaado.

Noloshana astaamaheeda ugu waa weyn waa baahi, cabsi, welwel iyo walbahaar joogta ah ayaa bani’aadamka kumanyaal qarni soo jibaaxay, wakhti uu hawlgal, halgan iyo baadidoon dheer kadib dabka belbeliyay, birta tuntay oo ka soocmay noolaha kaloo idil, kana gacan sarreeyey. Raadinta jawaabta saxda ah adigoon isku mashquulinin, bal isweydii, maxaa laga hayaa bulshooyinkii tirada badnaa oo baalasha taariikhda ka siibtay?

Halkaas, waxaanu ka baran karnaa in qofka inta ay goor tahay maskaxdiisa si fiican ugu shaqeysiiyo. Siddoo kale waxaan kaloo arki karnaa in qof waliba nolosha uu noolyahay aysan ka fogayn sidda uu u fekeraayo, sababtoo ah Soomaalida waxay tiraahdaa, ”ninna maankiisa ma saluugo”

Gunaanad, buuggaan waa buug kicinaayo dareemahaaga shaqsiyeed. Dareemayaasha aad wax ku garatana iyo fahanka guud ee aad nolosha ka haysato waxay ku dhaxal siisaa hal abuurnimo. Maxaa yeelay, wadarta dareemayaasha oo xariir toos ah laga dhaxaysiiyey waaqiciga, waxay albaabada u furtaa Hal-abuurnimo. Markaad ogaato waxa aad ku faraxsan tahay noloshaada oo hadaf ah, waxaad heleysaa dhiirigelinta inaad sii wado dhaqdhaqaaqa iyo ka faa’idaysigaaga dadnimadaada. Guusha tani waxay ka dhigan tahay oofinta riyadaada.

Magaca buugga: 5-ta Tiir ee Guusha – ‘Ninna maankiisa ma saluugo’

Qoraagga buugga: Cabdijabaar Sh. Axmed

Telefonka qoraagga: 4555 7579

Facebook Page: Abdijabaar Sh. Ahmed

Nolol astaamaheeda ugu waaweyni waa baahi, cabsi, welwel iyo walbahaar joogta ah oo bani’aadmigu kumanayaal qarni soo jibaaxay, jeer uu hawlgal, halgan iyo baadidoon dheer kadib dabka belbeliyay. Birta tuntay oo ka soocmay noolaha kaloo idil kana gacan sarreeyey.

Buuggaan 5-ta Tiir ee Guusha waxaan hiil uga dhigay da’yarta soo kacaysa iyo in badan oo bulshada Soomaaliyeed ka mid ah ee aaminay mabd’a ah hurda kudheregga, wuxuuna iftiin u yahay inta rabta horumar iyo isbeddel nololeed, waxaana xaqiiq ah in qofwalbaa inta uu ku nool yahay koonkaan wuxuu ku hammiyaa shey, sheygaas ha yaraado ama ha weynaado. Tusaale ahaan dad ayaa waxay ku hamminayaan inay helaan guryo qurux badan, lacag badan, iyo shirkado waaweyn. Dadka qaar waxay ku fikirayaan inay helaan qofka ay nolosha ugu jecel yihiin. Shaqsiyaadka qaarkiis waxay ku fikiraan inay noqdaan madaxweyne ama jecel inay qof walba caawiyaan. Dadka qaarkiis ayaa maskaxdooda waxaa ka guuxa kaliya sidii uu u guursani lahaa. Nin baa wuxuu ka fikiraa sidii 5 cunug uu dhalay iyo hooyadooda wax ugu keeni lahaa.

Qof walba waxaa haysta hammi iyo wax ku weyn maskaxdiisa/maskaxdeeda, balse dadku waxay u baahan yihiin inay ogaadaan sheyga maskaxdooda ka guuxa wakhti intee la’eg ayey u baahan yihiin inay ku qaadato, maxaa yeelay waxwalbaa wuxuu qaataa waqti, wixii waqti qaata oo kaliya ayaa la ogaan karaa guushiisa inta ay la’eg tahay.

Dunidaan lagu wada nool yahay shacuub walba waxay dadaal ugu jirtaa habbeen iyo maalin sidii nolosha horumar loo gaarsiin lahaa. Dhallinyaradu waxay ka mid yihiin muraayadda iftiimisa, isla markaana halbeegga hormarka lugu cabbiro.

Way adag tahay in aynu nafteena ku canaananno dhaawaca iyo nolol xumada ku habsatay dhallinyarada Soomaaliyeed. Dalalka horumaray waxay xoogga saareen waqti fog dhisitaanka carruurta yaryar iyo dhallinyarada in daryeel fiican loo sameeyo, si mustaqbalka dalka iyo dadka loo gaarsiiyo tusaale dhaxal gal ah. Marka dhallinyaradu ka rajo beelaan doonista fog ee nolosha, waxaa ku habsataa inay gacmaha la galaan barnaamijyo dhaawac ku reeba bulshada ay ku dhex nool yihin.

Haddaan intaa ka imaaddo weerahaan kooban ee murtiyaysan oo aan dulucda duxda iyo dareenka sheekadayda u soo laabto, sidaan ka wada war qabno ama aan ognahay dhammaanteen carruurnimo waa hilin iyo hannaan la soo wada maro oo aan dhammaanteen soo wada marnay dhallinyar iyo waayeelba. Laakiin waxaynu badankeenu ku kala duwannahay sidda loo koriyo ubadka ama loo barbaariyo oo nin walbana uu isagu fikirkiisa shaqsiyadeed ka leeyahay.

Haddaba dhallinyarada waa ubaxa ummad kasta oo adduunyada dusheeda ku nool, noolle kastana waxa uu leeyahay jiil beddela ama jiilba jiil buu soo saaraa si uu u sii hana qaado heerkii iyo hillinkii uu maray jiilkii ka horreeyey wax badan oo aanu gaarina u gaaro oo uu u rumeeyo jiilkaasina waxa uu noqdaa mid wanaagsan oo maray dariiqii loo baahnaa ee ummadu rabtay, gaarana heer wanaagsan oo waxtar leh laguna riyaaqo ama waxa uu maraa dariiq khaldan oo fasahaad, dhac, dil iyo xumaanba leh oo qarankaas iyo umadiisuba way lumaan oo dabadeedna dumaan.

Haddaba maalmahan dambe waxaad mooddaa in ubadkeedkeenii soo korayay badankoodii ay ka xumaatay korriimadii oo ay noqdeen qaar Alle u sahal ah. Haddaba haddii ilmahaagu xumaado ma aha oo kaliya inuu kaa xumaaday adiga ee ummada iyo qaranka oo dhan ayuu ka xumaaday waayo dhibaatada u gaysto ma aha mid adiga kugu kooban ama isaga ku kooban ee waxay noqonaysaa mid ku dhex faafta mujtamaca meeshaas uu ku dhex nool yahay.

Bulshooyinka adduunka ugu hormarka badnaa ama astaamaha dhaadheer ku leh, ama raadkoodu ilaa iyo maanta la hadalhaayo, waxay wadaagaan hal mid oo ah ‘waa bulsho tagtay, si kastaba taariikhda ha u galeene. Marka haddii ay tageen, raadkoodiina laga wardoono illaa iyo maanta kumanaan sano kadib haddii ay dhinaca farsamada ku firfircoon tahay waa mid muuqaal ahaan la arkaayo, sidoo kale haddii ay dhinaca dhaqanka ama aqoonta ku firfircoontahayna aqoontoodii ayaa saldhig ahaan loo tixraacaa amaba laga duulaa. Laakiin haddii aan su’aal iska weydiinno oo ah, maxaan ka dhihi karnaa kuwii taariikhda aan galin, haddii ay galeenna laga war heyn, haddii aan laga warhayana shaki iyo su’aalo badan lagu dado?

Raadinta jawaabta saxda ah adigoon isku mashquulin akhriye, bal isweydii, maxaa laga hayaa bulshooyinkii tirada badnaa oo baalasha taariikhda ka siibtay?

Haddaba Soomaalidu waxay soo hoos gashaa bulshooyinkaas afmaalka wax ku barta kuna kobca, balse waxaa cad wakhtigaan dambe in bulshooyinkaas oo idil haddii aysan wax qorin ama qalinmaalin in wakhti uun taariikhda ku bog waayi doonaan. Sidaas awgeed waxaa munaasab ah Soomaalidu af iyo bulshaba inay hesho kaalmo dhinaca dadkeeda ah. Maxaa yeelay haddii kaalmadaasi laga waayo bulshaweynta Soomaaliyeed, waxaa lama- huraan ah in ay tagi doonto. Dal iyo bulshaba waxaa kobciye jiilasheeda. Nasiib darro, uma eka mid hadda Soomaalidu ay hayso cid ka qabata aaska ay ku socota, iskabadaa in la kobciyee.

Waxaa muhiim ah buuggaan oo kale in aan la saaxiibno, ka dhigano wehel, lana tashanno. Buuggaani aad ayuu u anfacayaa Soomaalida, gaar ahaan dadka wax qabadkoodu sareeyo amaba qofka raba in uu hawsha uu qabanaayo ay miro fiican dhasho. Si tallaabo tallaabo ah ayuu u qeexayaa waxa qofku u baahan yahay in uu sameeyo si uu u gaaro himilada uu hiigsanaayo. Wax akhrisku waxa uu qiimo iyo nuxur yeeshaa markii qofka wax akhrinayaa uu la saaxiib yahay qof isna wax akhriya oo la wadaaga buugaag kale.

5-ta Tiir ee Guusha: Xaggeed Ka Heli Kartaa? – YouTube

Waxaad kala xariiri kartaa:
Tel: +47 45557579
WhatsApp: +474555 7579
Emayl: Cabdijabaar@diblomaasi.com

Halkaan waxa aan kusoo gudbinayaa soo koobid ku saabsan dhiganaha “5-TA TIIR EE GUUSHA”. Buugga 5-ta Tiir ee Guusha waa buug qeexaayo tiirar ka kooban shan. Buugga “5-TA TIIR EE GUUSHA” waxa uu ka mid yahay tirada buuggaagta ah oo sannadkan gudihiisa soo galay maktabadda buuggaagta.

Waa buug uu qoray Cabdijabaar Sh. Axmed. Horumarka guud ee dal ama dad waxa uu ku xiranyahay isu geynta haynta dhaqaale ee qofafka ummaddaasi ka kooban tahay. Qoraaga waa qoraa da’ yar oo dhawaanahan qoray buuggaag iyo qoraallo kala duwan oo aan dhanka wax tarka kala dhicin.

Xikmadaha nolosha waa inaad heshaa buuggaag cajaa’ib badan oo kulansaday xikmad, murti iyo sooyaalka waayo joog hore. Aqoonta iyo ilbaxnimada guud ayaa koow ka ah liiska wax akhriska. Siyaabaha ay aqoontu uga kala dhex goosha hal jiil ilaa jiilka kale waxa u weyn iyada oo usii dhex maraysa kaydka dhigaalka ah iyo kan dhegoodka ah.

Midka koowaad waxa uu raacaa gaadiidka la yiraahdo waraaqaha, kan labadna waayeelka. Waa buug si fiican loo qoray oo ka kooban 250 bog. Waxa daabacday madbacadda Hiil Press oo beryahaan dambe ah maktabadda inta badan banaan tahay ee Soomaalida khaanado badan soo buuxisay. Waan boggaadinayaa qoraaga, madbacadda iyo cid kasta oo ka qayb qaadatay soo bixidda buuggan qiimaha badan.

Buugga waxa uu ka hadlayaa sida uu qofkasta guul nooc walbo ah ku gaari karo. Waxa uu ina tusayaa dariiqyada lagu gaaro guul dhab ah, taas oo ay fure u tahay dedaal uu qofku la yimaado. Qofka buuggan akhriya ee dhaqangeliyaa tiirarkaan lagu xusay waxa uu helayaa daawada dhabta ah ee dib-udhaca iyo waxyaabaha kuu keeni karo guuldaro, taasoo uu qoraagu ku sheegayo in ay tahay ujeedada ugu wayn ee uu buuggaan u qoray.

Sidoo kale, buuggu waxa uu inoo iftiiminayaa sida horumarka dhabta ah loo sameeyo iyo sida loo illaalsado guulaha, iyo sida si sharaf leh aad ugu noollaan karto. Waxa uu buugga tusaallooyin wax ku ool leh usoo qaadanayaa dad tijaabiyay aragtiyaha buuggu xambaarsan yahay oo dhammaantood ka gaaray guul ay mahadiyeen.

Qoraaga asigoo ka faallonaayo waxa ku kalifay innuu buuggaan qoro waxa uu yiri “Buuggaan 5-ta Tiir ee Guusha, waxaan hiil ugu dhigay da’yarta soo kacaysa iyo in badan oo bulshada Soomaaliyeed ka mid ah ee aaminay mabd’a ah hurda kudherega, wuxuuna iftiin u yahay inta rabta horumar iyo isbedel nololeed, waxaana xaqiiq ah in qofwalbo oo bani’aadam ah inta uu ku noolyahay koonkaan wuxuu ku hamiyaa shey, sheygaas ha yaraado misana ha weynaado.

Noloshana astaamaheeda ugu waa weyn waa baahi, cabsi, welwel iyo walbahaar joogta ah ayaa bani’aadamka kumanayaal qarni soo jibaaxay, wakhti uu hawlgal, halgan iyo baadidoon dheer kadib dabka belbeliyay. Birta tuntay oo ka soocmay noolaha kaloo idil, kana gacan sarreeyey.

Raadinta jawaabta saxda ah adigoon isku mashquulinin, bal isweydii, maxaa laga hayaa bulshooyinkii tirada badnaa oo baalasha taariikhda ka siibtay? Halkaas, waxaanu ka baran karnaa in qofka inta ay goor tahay maskaxdiisa si fiican ugu shaqeysiiyo. Siddoo kale waxaan kaloo arki karnaa in qof waliba nolosha uu noolyahay aysan ka fogayn sidda uu u fekeraayo, sababtoo ah Soomaalida waxay tiraahdaa, ”ninna maankiisa ma saluugo”

“Waa buug xiiso leh oo aan qoraayay mudo labo sano ah, si aan u raadiyo macluumaad lagu horumarin karo nolosha waxaa iisoo baxday 5-taan tiir” – Cabdijabaar Sh. Axmed

Gunaanad, buuggaan waa buug kicinaayo dareemahaaga shaqsiyeed. Dareemayaasha aad wax ku garatana iyo fahanka guud ee aad nolosha ka haysato waxay ku dhaxal siisaa hal abuurnimo. Maxaa yeelay, wadarta dareemayaasha oo xariir toos ah laga dhaxaysiiyey waaqiciga, waxay albaabada u furtaa Hal-abuurnimo.

5-ta Tiir ee Guusha: Xaggeed Ka Heli Kartaa? – YouTube

Halkaan ka daawo wareysiga buugga

Magaca Buugga: Safiirka
Qoraha: Peter Bridges
Turjumidda iyo Soo koobidda: Kamaal Marjaan
Daabacaadda: Hiil Press

Buugga Safiirka waa buug uu qoray danjire Maraykan ah oo la dhihi jiray Petter Bridge, wuxuu Soomaaliya ka shaqaynayey muddadii u dhaxaysay 1984-tii illaa 1986-dii. Hase ahaatee wuxuu sawir buuxa ka bixinayaa siyaasaddii Soomaaliya intii ka danbaysay xoriyadda. Dhanka kale wuxuu daah-qaadayaa siyaasaddii arrimaha dibadda ee Maraykanka, wuxuu muujinayaa hardinkii ka dhaxeeyey Maraykanka iyo Midowgii Soofiyeeti.

Waxaan ka dheehday aqoon baaxad leh oo si gundheer u faarfaareysa duruufihii iyo fursadihii ku dahaarnaa siyaasaddii milatariga oo uu hoggaaminayey Maxamed Siyaad Barre iyo xaaladihii nololeed shacabka Soomaaliyeed haystay.

Marka laga soo tago maquurashada waayo-aragnimada diblomaasiyadeed, wuxuun buuggani faaqidayaa caqabadii haystay siyaasaddii sii daandaamaysay ee Millatariga, sida uu musuqmaasuquq u biyo dhigay, sida eexda iyo nin jeclaysigu uu caadi u haa halka uu ceeb ahaan lahaa, sida qabiillo gaar ah iskugu koobeen darkii siyaasadda. Si aan gabbasho lahayn ayuu u tibaaxayaa sawirkii foosha xubaa ee Soomaalida laga haystay gaar ahaan waddamada shisheeye.

Wuxuu dhowr jeer carrabka ku adkaynayaa in Soomaaliya loo wada yaqaanay “DALKII WAX ISII”. Taasna waxaa caddaynaysay sida dowladdii gebi-dhaclaynaysay ay cidkasta gacmaha ugu hoorsanaysay iyaga oo aan eegayn siyaasaddii xulufaysiga ku dhisnayd taas oo kalsooni darro ku abuurtay garabkii hanti-goosadka.

Magaca Buugga: Safiirka
Qoraha: Peter Bridges
Turjumidda iyo Soo koobidda: Kamaal Marjaan
Daabacaadda: Hiil Press

Dhanka kale, wuxuu aqoon mug leh oo miidi dhex ceegaagto u noqonayaa dadka sida gaarka ah u xiiseeya diblomaasiyadda, siyaasadda arrimaha dibadda/gudaha, axdiyada caalamiga ah, sirdoonka iyo sooyaalkaba. Wuxuu ku dhex-gaynayaa duruufihii gudaha, danihii shisheeye, dulmigii Siyaad.

Intaas oo isbahaystay waxay madaxa dhulka ugu dhufteen dowladdii ugu xoogga badnayd Afrika, marka laga reebo dhowr waddan. Inta aan ku guda jiray buuggan akhrintiisa, waxay ila ahayd inaan la socday danjiraha inkasta oo uu mar iga qoslinayey, mar iga yaabinayey, marna uu iga nixinayey.

Waxaad darsaysaa sida dhaqankii Soomaalida, dhaqaalihii iyo siyaasaddiiba ay u sii daxalaysanayeen, wuxuu toosh afar qaad ah ku ifinayaa gadh-qaadkii xumaa ee bohosha inoo horseeday. Wuxuu ku tusinayaa Itoobiya oo u ekayd Magangooye(Noole-ure) la cariyey, oo harjadaya raadinayana cid uu gantaalihiisa hore ku qabto.

Wuxuu kuu sawirayaa qalfooftii guud ee dhibaatooyin ku gadaannaa bulshada rayidka. Wuxuu ku dul-gaynayaa umad ay halakeeyeen abaaro, gaajo, qaxootinimo, xanuunno(daacuun iyo duumo), cadaadis, xabsi iyo xasuuq oo ku nool calool Nibiri oo caawimaaddii la siiyaba aysan gaarayn! Waxaa kale oo uu buuggu kuu bidhaamin dhacdooyin badan iyo waayo-aragnimo, waxaan ka maqnayn xogo ku saabsan ciidamadii kala duwaa ee Soomaalida(Millatari, Biliis iyo Nabad-sugid NSS)iyo saanaddoodii.

Wuxuu iftiiminayaa guushii Soomaaliya ka gaartay dagaalkii 77 iyo sidii loo lagtay. Wuxuu san hilmaamin waxqabadyadii waawaynaa ee uu Siyaad Barre ka tagay.

Waxaad dhex tagaysaa safaarad ku taal Muqdisho oo dal shisheeye leeyahay, waxaad dheehanaysaa saabka, qaab-dhismeedka iyo waaxyaha kala duwan ee safaaradda. Qoraagu kama uu sarriiiganayo in uu xuso xagjirnimada asal-raaca ah ee Soomaalida dhiiggooda ku jirta taas oo horseedi la’ diblomaasiyiinta dalalka shisheeye inay fahmaan oo dhexgalaan shacabka Soomaalida. Arrintaas ayaa sababtay in macalimiinta shisheeye ee jaamacadaha dhiga ay ka cararaan waddanka.

Waxay kale oo sababtay diblomaasiyiinta iyo danjire-yaasha dalalka qalaad ka yimid inaysan jeclaysan ku noolaanshaha caasumadda Soomaaliya ee Muqdisho. Baryo iyo nacayb ayeey isku darsadeen!

Qoraa peter wuxuu xoogaa dul istaagayaa burburkii iyo isqalashadii umadda Soomaaliyeed. Foolxumooyin badan ayuu afka ku dhufanayaa. Wuxuu ka dhigayaa inay ahaayeen wayba u ekaayeene umad gajaysan oo haddana horar ah, in sidii bahalada dad cunka ah in hilib samada looga soo tuuro ma ahane aan loo dhawaan karin.

Waxaa Maraykanku go’aan sadeen inay caawimo gaarsiiyaan shacabka Soomaaliyeed ee gaajada u dhimanaya, iyaga oo isticmaalayo diyaaro in samada looga soo daadiyo wixii la awoodo! Xogo kale oo muhiim oo Afrika ku saabsan ayaa ku qoran buuga. Waxaan uga bogan kartaa inaad akhrisid. Muudsiga iyo calalinta qofkale buuggaan uga dhargi maysid.

Goddaloolada buugga

Waxaan jeclaan lahaa in sheekada buugga ku qoran ay isku toosan tahay bilow illaa dhammaad oo aysan jirin dib-u-noqod. Sheekada sida uu qoraagu kuugu wado markii uu gabo-gabo ku dhow yahay ayuu ku leeyahay, waagii aan Muqdisho imid ama waagii la isoo magacaabay. Wuxuu kaa kaxayn 1984tii, wuxuu ku gayn 1986dii, ka dib ayaad arkaysaa isaga oo ka sheekaynaya 1984tii ama 1985tii. Aragti ahaantay ilama qurux badna balse lagayaabe inay dad caadi la tahay.

Gudaha buugga waxaan ku arkay sheekooyin badan oo aan isdhaho sidee bay sheekadaan ula xiriiraan? Tan saddexaadna waa mid uu qoraagu ka afeeftay oo la xiriirta ogolaansha turjumidda buugga inkasta oo uu Kamaal dhowr jeer ku xusay buugga haddana waa in qof walba ogaado inay jiraan xeerar degsan oo la xiriira xuquuqda qoraaga. 

Qaamuuskaan waa abwaan ay ku urursan yihiin erayo laga soo xulay laamaha cilmiyada kala duwan ee ku salka leh gann erayo ama jumlado la xiriira ganacsiga adduunyada. Ganacsiga, waana xog-haye muhiim ah, oo u noqon kara il tix-raaceed qofka akhrista buuggaagta, Majalladaha iyo War-geysyada ay ku jiraa

Qaamuuskaan waxaa ku jira in ka badan 4000 eray oo muhiim ah, oo la xiriira ganacsiga, Dhaqaalaha, Maaliyadda, Suuq-geynta, Xisaabinta, Maamulka, Xafiisyada, Bangiyada, Xayeysiinta, Canshuuraha, Sharciyada ganacsiga, Farriimaha, Gaadiidka, Caymiska, Ganacsiga Caalamiga ah, Hantida ma guurtada ah, Warshadaha iyo kuwo kale oo badan. Qaamuuskaan waxaa lagu soo uruuriyey, awooddana la saarey erayada ganacsiga ee aadka loo isticmaalo. Eray kasta waxaa lagu qeexay Af-Soomaali aad u fudud, oo uu fahmi karo qof kasta oo Soomaali ah. Waxaan rajaynayaa in uu Qaamuuskaan noqodo hage tix-raaceed oo kaaliya dadka xiiseeya in ay fahmaan Erayada muhiimka ah ee la xiriira ganacsiga adduunyada. Buuggaan waxa aad ka heli kartaa: Moqdishu, Hargeysa, Bosaso, Garowe, Borama, Balaweyne, Nayroobi and Jigjiga.

Dictionary of Business 

This dictionary has been compiled in order to gratify the needs of every Somali person involved in or studying business and provide the key business terminology used in both British and American English. This informative guide gives a convenient source of reference for the reader of Books, Journals, and News papers which may contain words or phrases relating to the world of business.

This reference dictionary contains over 4000 key terms relating to Business, Commerce, Economics, Finance, Marketing, Accounting, Management, Office practices, Banking, Advertising, Taxation, Business law, Communications, Transportation, Insurance, International Business, Real estate, Industries and many more. In this dictionary, a special emphasis has been given to the most frequently used business terminology.  Each word is clearly defined in very simple Somali language that can be understood by each and every Somalis.

I hope this dictionary will serve as a helpful reference guide for those who are interested in understanding the key terms relating to the world of business.