Haddii aad akhrinayso qoraalkaan, waxay u badan tahay inaad ka fikirtay inaad bilowdo ganacsi kuu gaar ah. Waxay u badan tahay inaad wax badan ka fikirtay. Sidoo kale waxaa laga yaabaa inaad dib u dhigtay – bilo, haddii aysan ahayn sanado – sababtoo ah wali ma aadan dareemin inay tahay waqtigii saxda ahaa.

Dib uga fakar markii ugu dambeysay ee aad hadaf weyn gaartay. Waxaa laga yaabaa inaad rabtay inaad dhammaystirto hadafkaas. Xusuusnow sida cajiibka ah ee aad dareentay markii aad dhammaysay?

Gaaritaanka yoolalka waa weyn waxay ku dareen siinaysaa qof sharaf leh, oo wax qabsan kara. Bilaabida ganacsi marna ma fududa. Awooda lagu bilaabi karo ganacsi ma fududa. Waxay u baahan tahay adkeysi, iyo dulqaad.

Waxaan jira dad leh fikrado waaweyn oo ganacsi ah; laakiin waa dad la nool fikradahooda oo kali ee aan lahayn dhaqaaq. Sidoo kale, waxa jira shakhsiyaad u heelan in ay shaqada ka tagaan ama bilaabaan ganacsi balse sannadba sanadka ka dambeeya is leh ‘wali lama gaarin wakhtigii aad bilaabi lahayd; kuwaas oo kale weligood uma muuqdaan inay horumar samaynayaan. Waa maxay sababtu? Sababta ayaa ah in inta badan shakhsiyaadka leh qorshayaasha ganacsi ee waaweyn iyo fikradaha ay sugayaan waqtiga saxda ah ee ay bilaabaan.

Marka hore aan isla fahano waa maxay ganacsi?

Ganacsiga waa shirkad kasta oo doonaysa inay ka faa’iidaysato adeegga ay bixiso, badeecadaha ay iibiso iwm. Fasiraada ‘Ganacsi’ waa ereyo ballaaran, marka aad ganacsi bilawdo waxaad la kulmi kartaa khasaare, laakiin taasi macnaheeda ma ahan inaad ku guuldarreysanayso haddii aad ganacsi bilawdo ee waa aqoon kuu koradhay.

Waa goormaa wakhtiga saxda ah ee la bilaabi karo ganacsi?

Waxaa laga yabaa inay ku hayso cabsi ah inaad ku guuldareysato ganacsiga haddii aad bilawdo. Haddii aad sidaas u fekerayso waxaa kaa maqan inaad ogaato marka hore, ma jiro wax la yiraahdo guuldaro. Guuldarro waa marka aad guuldarreysato oo aad wax ka baran wayso guuldaradaasi.

Qor sida ay u ekaan doonto noloshaada riyadeeda shan sano gudahood, adoon wax xaddidaad ah ama ka fikirin sida aad halkaas ku gaari doonto.

•  Ganacsi noocee ah ayaad doonaysaa inaad bilawdo?
• Yaa wax kugu darsan doona?
• Sidee dareemi doontaa maalinka aad bilaabayso shirkadaada?

Hadda dib-u-fiiri wixii aad qortay, oo qiyaas inay dhammaan xaqiiqo yihiin. Ogaaw, wixii aad qortay waa adiga qorshahaaga. Waana khariidaddaada guusha. Hadda waxaad joogtaa meel aad uga dhow inaad bilowdo ganacsi. Xaqiiqada waa tan: ma jirto waqti ku habboon in la bilaabo ganacsi. Marna ma jiri doonto daqiiqad ku habboon. Had iyo jeer waxaa jiri doona sababo aad dib uga dhigi karto hadafyadaada ganacsi. Laakiin sidee ayaad u abuuri kartaa shuruudahan kuwaas oo suurtogal ka dhigaya in riyadaada inay rumoobaan?

Mudnaanta sii fikradahaaga ganacsi

Dhab ahaantii, maaha wax ku saabsan wakhtiga – adiga ayay kugu xeran tahay. Adiga kaliya ayaa awood u leh in aad abuurto ganacsi guulaysan kara, taasina waxay kaaga baahan tahay shaqsiyad gaar ah oo ay ka go’an tahay. Waxay u baahan tahay adkaysi iyo hab-fikir quman.

Marwalbana ku dedaal sidii aad u arki lahayd sawirka guud ee horumarka leh. Waxa muhiimka ah waa ogaanshaha inaad adigu gacanta ku hayso noloshaada, oo aad ka shaqaynayso fikirkaaga ganacsi.

 Waxaynu foolaad ama horyaal ku masayn karnaa (marka la joogo shirkadaha) shirkadda si fiican u fahanta sabada ama bii’adda ku hareeraysan. Sababta oo ah mar walba oo ay shirkadi si waafi ah u fahanto waaqica ku maageersan waa mar walba oo ay soo saarto wax macaamiisheeda u cuntama sidoo kalena qancin kara (iyadoo ayna meesha ka maqnayn samaynta faa’ido baaxad leh).

Qormadani waxay daaran tahay inta uu la’eg yahay heerka kala duwanaanshaha bulsheed iyo faa’idada ay leedahay fahanka bulshooyinku.

KIT KAT iyo Jabbaan

Qofna caad kama saarnaa sida sibiqda ah ee ay juklaatada Kit Kat ugu soo duurxushay nolasheenna. Waxay inoogu soo dhex dhuumatay si ayna garanayn ama dareemin, ammin habeen iyo maalin gudahood ah ayeynu is aragnay inagga oo haami u qabna in aynu cunno juklaatadadan heerka sare ah.

Guulaha suuq-geyntu maaha kuwo iska yimaada, sidoo kalena maaha kuwo mar la arag ah oo aan soo laalaaban, bal se waa tacab ka unkamay qorshe suuq-geyneed oo maangal ah. Siday Kit Kat ugu duushay suuqyada Jabbaan waxaa tusaalle nool loogu soo qaadan karaa qorshayaasha suuq-geyneed ee caqli-galka ah.

Sumadda Kit Kat waxay si lama filaan ah ugu soo dhowayd weedh lahjadaysan oo ay Jabbaaniisku isticmaali jireen, weedhaa oo ahayd “Kito Katsu” macnaheeduna ahaa: “Waxaan kuu rajayn guul”, waxayna ahayd hawraar ay waalidiinta iyo ubadkoodu is dhaafsan jireen iyagoo talada san ama tawfiiqda isu rajayn jiray. Wixii intaa ka dib dhacay waa waxa aynu rabno in aynu is-dul-taagno oo bitijoorka (Tooj) si bayaan ah ugu ifino. Waana bar-bilowga uu ka tisqaaday qorshaha suuq-geyneed ee dulqaadku ku ladhnaa, qasidgiisuna ahaa inuu maanka aadanaha kaga tago masawir la yaab leh oo raadayntiisa cuskan.

Sanaddii ugu horreysay ee ay Kit Kat soo gashay suuqa Jabbaan, waxay gudagashay inay huuteelada ku yaalay caasimadda Tokyo u qaybiso juklaato bilaash ah, si loo siiyo kumanaanka arday ee caasimadda u yimi inay ku galaan imtixaanka loogu gubdayo jaamacadaha. Gabalka yar ee juklaatada (midabkkeeduna casaan xigeenka aan wax lagu matali karayn ahaa) wuxuu ahaa mid ardayday loogu qaybiyey inuu la jaal yahay ama wato nasiibka. Cidnina may ogayn in juklaatadu ay ka timi shirkadda Kit Kat laftigeeda.

Sanaddii xigtay waxay bilowday inay faafiso warar iyo dacaayado ku halmaala juklaatadii bilaashka ahayd ee nasiibka wadatay oo lagu qaybinayey huuteelada caasimadda (Sida la wada ogyahay, dadka reer Jabbaan waa kuwo xasaasiyad ka qaba sidoo kalena aana ku kalsoonayn xayeysiisyada iyo dacaayadaha, xitaa heer ay ka gaadheen inay liidaan waxay dacaayad ka dareemaan).

Sanadkii saddexaad, waxay samaysay xayeysiisyo ka geddisan kuwo ay isticmaalaan shirkadaha la jaalka ahi, waxay xayeysiiskeeda u soo bandhigtay qaab sheekooyin ah oo aad u qurxoon, waxayna sheekooyinkani ku jaan-goysay macalimiin, hooyooyin iyo arday ka sheekaynaya siday juklaatadani nasiibka ugu soo jiiday. Sheekooyinkani waxay ahaayeen kuwo la ikhtiraacay oo male-awaal ah, taasoo ku dhalisay hooyooyinka reer Jabbaan inay aamminaan in cunida juklaatadani ay keento nasiibka, waxayna gaareen heer ay ubadkooda iskuuladda u dirin ilaa ay uga sii gadaan juklaatada Kit Kat.

Sanadkii afaraad, wuxuu ugu suntanaa sanad hal-abuur. Waxaa si toos ah shaashada iyo googabah mahwiyada uga soo muuqday shaqaalaha

Kit Kat, iyagoo xayeysiinaya sumadda lagu yiqiinay shirkadda Kit Kat. Waxyaalaha ay kooxda suuq-geyntu sameeyeen waxaa ka mid ahaa in ay si fiican u fahmeen dabciga dadka reer Jabbaan (reer jabbaan waa dad aad u jecel hal-abuurnimada iyo is-bedbeddelka), waxay taasi sababtay in kooxdani ay bilaabaan inay soo bandhigaan carfoon-axadh (flavor -نكهة ) cusub oo lagu iibinayo wadanka jabbaan oo keliya. Carfoon-axadhyadaasi waxay isugu jireen liin; tufaax; iyo shaaha cagaaran.

Arrinta aadka u cajiibka ahayd waxay ahayd in carfoon-axdhayadani ay muddo kooban suuqa ku jirayeen ka dibna hal mar suuqa laga waayayey (si ay suuqa ugu banneeyaan carfoon-axadhyo kale oo cusub). Aragtidani waxay ka dhalatay inay dadka reer Jabbaan jeclayn waxyaalaha soo noqnoqda.

Gunaanad, suuqgeyntu waxa loola jeedaa waxqabadyada ay shirkadu qabato si ay u horumariso gadashada ama iibinta badeecad ama adeeg. Suuqgeynta waxaa ka mid ah xayaysiis, iibinta, iyo gaarsiinta badeecadaha macaamiisha ama ganacsiyada kale.

Tusaalooyinka caadiga ah ee suuq-geynta waxaa ka mid ah xayaysiisyada telefishinka, boorarka xayaysiinta ee waddada dhinaceeda ku yaal, iyo xayaysiisyada majalladaha balse waxay marwalbo ku kala duwan yihiin qaabka taatikada ay u kala isticmalaan. Suuqgeynta guusha leh waa wax kasta oo beddela aragtida astaanta ama aragtida badeecada taasoo u horseedda iibka sare, faa’iidada ama saamiga suuqa.

Maareyntu waa isku dubaridka iyo maamulka hawlaha si loo gaaro yoolka. Hawlaha maamulka waxaa ka mid ah dejinta istaraatiijiyadda ururka iyo isku dubaridka dadaalka shaqaalaha si loo gaaro ujeeddooyinkan iyadoo la adeegsanayo agabyada la heli karo.

Maareyntu waxay lama huraan u tahay nolol habaysan oo lama huraan u ah in lagu socodsiiyo dhammaan noocyada maamulka. Maareynta wanaagsan waa laf dhabarta ururada guuleysta. Maareynta noloshu waxay la macno tahay in wax la qabto si loo gaadho ujeedooyinka nolosha iyo maaraynta ururku waxay la macno tahay in wax lala qabto dadka kale si loo gaadho ujeeddooyinkeeda.

Maareynta waa maamulka urur, hadday tahay ganacsi, urur aan faa’iido doon ahayn, ama hay’ad dawladeed. Waa fanka iyo cilmiga maamulka kheyraadka.

Guud ahaan, maareyntu waa mabaadiida laxiriirta shaqooyinka qorsheynta, habeynta, hagidda iyo xakameynta, iyo ku dhaqanka mabaadi’daan si looga faa’ideysto xoogga iyo tamarta aadanaha, maaliyadda, iyo macluumaadka waliba si hufan oo wax ku ool ah si loo gaaro yoolalka ururka.

In wax walbo la maareeyo waxay lama huraan u tahay nolosha aadanaha sidaas awgeed, maareynta wanaagsan waa laf dhabarta ururada guuleysta. Maareynta noloshu waxay la macno tahay in wax la qabto si loo gaaro ujeedooyinka ururka.

Tayada maamulaha wanaagsan

1. Hufnaanta Xirfadeed: Hufnaanta xirfadeed waxa loola jeedaa in aqoon buuxda loo yeesho goobta ay khusayso. Maamulka, kartida xirfadeed waxay ku lug leedahay in si fiican loo barto mabaadi’da maaraynta iyo habka mabaadi’da inta badan loogu dabaqo xaaladaha.

2. Xaqiijinta Guul Sare: Maamulayaasha tayada leh waxay aaminsan yihiin ‘guul sare. Waxay leeyihiin meel gudaha ah oo ay gacanta ku hayaan, taasoo tusinaysa inay dareemayaan inay xakameynayaan xaaladaha, sidaas darteed, xaaladuhu ma xakamayn karaan. Waxay leeyihiin dareen ah in haddii dadka kale ay samayn karaan wax gaar ah, ay sidoo kale u samayn karaan si la mid ah. Rumaysadkani waxa uu ku beeraa kalsooni in ay sameeyaan wax ka wanaagsan iyo ka wanaagsan.

3. Hal-abuurka: Hal-abuurku waxa uu ku lug leeyahay fikradda beddelka asalka ah iyo kuwa gaarka ah ee jawaabta dhibaatada. Hal-abuurku waa lama huraan sababtoo ah dabeecadda mashaakilaadku way sii socotaa isbeddelka, una baahan xalal cusub.

4. Xirfadaha Falanqaynta: Maareeyayaashu waxay u baahan yihiin inay ku daraan xaalado adag oo ka kooban arrimo muhiim ah iyo kuwo aan macno lahayn. Xirfadaha falanqaynta, maareeyayaasha tayada leh waxay sidoo kale diyaar u noqon karaan inay aqoonsadaan arrimaha ku habboon shaqadiisa.

5. Go’aan leh: Maareeyayaasha tayada leh waa kuwo go’aan qaadasho leh. Waxay gaaraan go’aamo ka dib markay si taxadar leh u baaraan doorsoomayaasha tixraaca waqti fiican. Uma kala meermeeraan ‘waxa la samaynayo’ ama ‘waxa aan la samaynayn’ xaalad gaar ah.

6. Xirfado Isgaarsiineed oo heer sare ah: Isgaarsiintu waxay ku lug leedahay la wadaaga fikradaha iyo fahamka dadka kale. Si aad u ogaato dadka kale ee lagu shaqeynaayo waxaay u baahan tahay xirfada isgaarsiinta ama wada hadalka, xirfado isgaarsiineed oo heer sare ah ayaa loo baahan yahay. Intaa waxaa dheer, isgaarsiinta waxay saameyn ku yeelan kartaa maamulaha iyo shaqaalaha inay isfahmaan.

7. Hogaamin dhanka hore: Maareeyayaasha tayada wanaagsan ayaa xaga hore ka hogaamiya. Waxaa lagu aqoonsadaa shaqadooda ee ma ahan kuwa hadla oo kali. Awooddani waxay ka dhigaysaa kuwa raacsan inay si xamaasad leh ula socdaan madaxda.

8. Furfurnaan: Maamulayaasha tayada leh waxay leeyihiin tayo furfurnaan. Way u nugul yihiin isbeddelka mana aha qoraallada u adkaysta. Iyagoo furfuran, waxay tixgeliyaan fikrad kasta oo faa’iido leh oo ay ka aqbalaan meel kasta oo ay ka timaado.

9. Daacadnimo Sare: Maamulayaasha tayada leh waxay leeyihiin daacadnimo sare waxayna qaataan dhaqamada anshaxa guud ahaan noocyada go’aannada iyo macaamilka. Sidoo kale, waxay filayaan qaab u dhigma in ay raacaan kuwa kale.

10. Habka koox-ku-salaysan: Maareeyayaasha tayada waxay qaataan hab koox-ku-salaysan. Waxqabadka shaqada, waxay doortaan wax-siinta. Waxay aaminsan yihiin inay horumariyaan naftooda iyo sidoo kale kuwa kale.

Marwalbo oo aad tahay maamule waxaad u baahan tahay xirfado u gaar ah shaqada maamulnimada. Xirfadaha maamulku waa xirfado farsamo, xirfado fikradeed, xirfadaha dadka dhexdooda iyo xiriirka, xirfadaha go’aan qaadashada.

1. Xirfad aqooneed

Marwalbo waxa kala duwanaan karo ururada ama shirkadaha ay ka hawlgalaan maamulayaasha sidaas awgeed waxay u baahan yihiin xirfado qaar. Kuwani waa xirfadaha ama sifooyinka ay hay’addu ka raadinayso qofka si loogu magacaabo maamule.

Xirfadahani waa kuwo aad u qiimo badan, qayb ahaan, sababtoo ah way adagtahay in la barto. Waxay ku horumaraan waqti ka dib markaad u fiirsato, la falgasho, oo aad la shaqeyso asxaabtaada. Xirfadaha kale ayaa muhiim u ah hogaaminta wax ku oolka ah iyo maaraynta waxqabadka.

Maamulaha xun waxaa lagu gartaa shaqada fudud ayuu shaqo adag ka dhigaa, halka maamulaha wanaagsani uu ka dhigi karo shaqo adag mid loo dulqaadan karo. Hadaba sidee maamulaha wanaagsan uga dhex garan kartaa midka xun? Waa kuwaan astaamaha aad ku garan karto.

2. Dabacsanaantu Waa Furaha Koowaad

Sahan ay sameesay hay’adda Manpower ayaa lagu ogaaday in ku dhawaad 40% maamulayaasha caalamku ay sheegaan in jadwal dabacsani uu yahay mid ka mid ah saddexda shay ee ugu sarreeya ee ay tixgeliyaan marka ay dooranayaan shaqada, waa lagama maarmaan sidoo kale. Tani waxay ka dhigan tahay inaad ku kala duwanaan karto sida aad uga falcelinayso xaaladaha kala duwan.

Maareeyayaasha wanaagsani waxay ula dhaqmaan shaqaalahadooda inay yihiin bani’aadam iyaga oo kale oo daali kara, jecelna jadwalka fudud si shaqada ay usii jeclaadaan. – Taas macnaheedu waa inay ula dhaqmaan dabacsanaan iyo faham.

3. Daacadnimadu Waa Muhiim

Waxaad ogaaneysaa in qeexida dabacsanaanta ay ka dhigan tahay inaad imaan karto shaqada wakhti kasta inta u dhaxaysa 7:55 ilaa 8:02. Bey’adda goobta shaqada waxaa wanaagsan in qof kastaa uu joogi karo xafiiska mar walba, oo aad is taageertaan, haddii ay taasi dhacdo, waxaa bilaabanayso in shaqaalaha ay nacaan shaqada – xitaa haddii ay shaqadu aad u fiican tahay. Maxaa yeelay daacadnimadu macnaheedu maaha edebdarro, laakiin waxay la macno tahay in la saxo dhibaatooyinka markay soo baxaan. Siinta shaqaalaha tusaalooyin gaar ah oo ku saabsan sida, goorta, iyo waxa ay hagaajin karaan ayaa aad uga qiimo badan in ay iska indho tiraan dhibaatooyinka jira.

Maareeyayaashu, dabcan, uma sheegi karaan shaqaalaha macluumaadka sirta ah, laakiin waxay u sheegi karaan waxay u baahan yihiin inay ogaadaan si ay shaqadooda u qabsadaan. Maareeyayaasha wanaagsani waxay raadiyaan habab ay ku muujiyaan naxariista, xitaa haddii sharciga waafuqsaneyn.

4. Mushaar cadaalad ah

Sharciga Xiriirka Shaqaalaha Qaranka wuxuu ilaaliyaa xuquuqda shaqaalaha si ay u illaaliyaan xaaladaha shaqada, oo ay ku jiraan mushaharka, iyo kuwa ay wada shaqeeyaan. Laakiin dadka inta badan kama hadlaan dhibaatooyinka lagu haayo, maxaa yeelay aqoon la’aanta ay u leeyihiin sharciga.

Dowladaha waa weyn ee ka jira nidaamka sharciyada. Waa sharci darro in dadka lacag lagu siiyo iyadoo lagu saleynayo jinsiyadda, ama sifooyinka kale, maamulayaasha wanaagsan waa inay fahmaan in mushaharka caddaaladda ah ee qof kastaa uu muhiim u yahay guusha; sababtoo ah qof kastaa waa in aragti ahaan uu qaataa mushahar cadaalad ah.

Daraasad la sameeyay ayaa lagu ogaaday in shaqaalaha beddela shaqada ay ka mushahar badan yihiin kuwa isku shirkada ah.

Waxaa la sheegayaa inta badan shaqaalaha sababaha ay ugu tagaan shirkadaha ay tahay sababo lala xariiriyey ‘ mushaar aan caddaalad ku salaysaneen.

5. Wuxuu dhisaa kooxo guulaysta oo leh maskax hogaamineed

Maareeyayaasha wanaagsani kaliya maaha inay fiiriyaan guushooda – waxay raadiyaan guusha kooxahooda. “si loo noqdo hoggaamiyeyaal wanaagsan, maareeyayaasha – gaar ahaan kuwa ku cusub jagada – waa in ay horumariyaan maskaxda hoggaamiyaha.”

Maamulaha wanaagsani waa in uu xaaladaha u arko si ka duwan sida uu u arko qof wax ku darsaday. Maamulaha ama Hogaamiyuhu waxa uu xooga saaraa sawirka wayn waxa uuna ka caawiyaa isu keenida dadka si loo gaaro yoolal la taaban karo. Ma filan kartid inaad isla markiiba ka booddo doorka “wax-qabad” una gudubto “maamulid” adoon lahayn nusqaan xagga xirfadahaaga hoggaamineed. Maareeyayaasha wanaagsani waxay ka shaqeeyaan inay buuxiyaan daldalooladan oo ay u beddelaan aragtidooda hoggaamiye mid ka mid ah.

Maamulaha wanaagsani waxa uu jecel yahay in shaqaaluhu ay la kulmaan ka-qaybgal iyo ixtiraam; waa arrin la dhisayo deegaan ay shaqaalaha ku guulaysan karaan.

Guntii iyo Gebagebadii, waxaa jira malaayiin dariiqo oo lagu noqon karo maareeye wanaagsan. Mana jiro qaab adag oo maamule kasta oo wanaagsan uu raaco mar kasta. Laakiin mabaadi’da aasaasiga ah waxay ka caawin karaan maareeyayaasha inay caawiyaan shaqaalahooda inay guuleystaan. Shaqaalaha guuleysta waxay u horseedaan ganacsiyo guuleysta, taas oo ah hadafka dhammaan maamulayaasha.

Hab dhaqan abaabuleed ku (OB) waa daraasadda lagu gartaa dabeecada qofka ama kooxda waa sida aay dadka isku dhexgalaan marka aay si wadareed aay u wada shaqeeynayaan. Sida caadiga ah daraasaddan waxaa laga faa’idaa in la abuuro urur ganacsi  ama bulsho  wax ku ool ah.

Arrinta dhextaalka ah ee waxbarashasa habdhaqanka ururka waa in hab cilmiyaysan lagu saleyn karaa maamulka iyo shaqaalaha leh aragtiyahakala duwan ee dhaqanka amaba ururada waxaa loo isticmaalaa ujeedooyin khayraadka aadanaha si loo kordhiyo wax soo saarka kasoo xubnaha, kooxda ama shaqsiyan.

Burburitaan ‘Habdhaqan abaabuleed:

Waxaa jira noocyo kala duwan oo lagu dayan karo iyo falsafad dhaqanka ururada  oo kala duwan. Meelaha u ah deegaanka iyo cilmi oo ka mid ah hagaajinta waxqabadka shaqo, taas oo  sii kordhineeysa xiisaha shaqo, horumarinta hal-abuurka iyo ku dhiirinaanta hoggaanka. Intaas oo dhan waxeey muhiim u tahay  in la gaaro natiijada la doonayo, maamulayaasha waxaa laga yaabaa in ay qaataan xeeladaha kala duwan, oo ay ku jiraan taa oo keentaa xaaladaha kala gidisan balse mar waliba waxaa hagaagsan in cashar laga bartaa dabeecadaha iyo habdhaqanka kooxad  kadibna dib u habaynta kooxaha, bedelayaan dhismeedka  kooxda taa oo ka ilaalineeysa inuu ku yimaad burbur waxeeyna abuureeysaa dhaqan xoogan oo horumar leh

Taariikhda 

Inkastooy habdhaqan abaabuleed OB muda sii hureysay aay u aqoonsatay in uu hayay cilmi si gooni ah loo baran karaa  by Psychological Association American xiligaan 1970 ee, waxaa xididaha u adkeeyay oo u sii aqoonsaday in uu yahay cilmi loo baahan yahay  aadanuhuna uu ka maarmin barashadiisa sanadku markuu ahaa 1920 waxaa hadalkaas daaha ka qaaday Company Hawthorne oo ahaa  Electric si  taxane ahna  loogu qaday tijaabo loogu talagalay in lagu kala garto sida isbeddelka deegaanka iyo dabeecadad  wax soo saarka ee shaqaalahooda.

Waxay baaritaana  kala duwan, ay qabatay inta u dhexeeya sanadahaan 1924 iyo 1933, waxay ahaayeen kuwo ballaadhan iyo xidhhidha qaatay  mudda aad u  badan waqti. Daraasada waxaa ka mid ahaa saamaynta noocyada kala duwan ee nasashada (faraha badan oo biririf yar, iyo kuwa dheer yar, iwm) sidoo kalane waxaa daraasadda kamid ahaa  heerka iftiinka kala duwan. Maxsuulka ugu caansan ee ka dhashay ee Daraasaadka Hawthorne waa waxa hadda loo yaqaan Hawthorne saamaynta, isbeddelka dabeecadda ee ku xiran imtixaan marka ay ogaadaan inay la arkay.

Si ay diiradda saaraan in mid ka mid ah raadinta, qaar ka mid ah ayaa ku dooday, waa in ay iska indha set ballaaran ee cilmiga in ay noqdaan tixgalinayo lahaa horumarinta dhaqanka urur sida beer oo kale ee waxbarasho iyo xirfad khayraadka aadanaha sida aan hadda u ogaado.

Fikradda ah ee raadinaya cilmiyeysan ee dhaqanka iyo wax soo saarka ee goobta shaqada iyadoo hadafku yahay in la kordhiyo lacagta iyo tayada shaqada shaqaale ah oo aad samayn kartaa, oo ay la socdaan fikradda ah in shaqaalaha ku jiray ma khayraadka laysku beddelid karo laakiin ahaayeen halkii gaar ah marka la eego ay cilmi nafsiga oo ku iman kara ku haboon shirkad. Fikradaha Kuwaasu waxay ahaayeen xad dhaaf ah oo cusub marka Hawthorne ugu horeysay bilaabay waxbarashada, oo waxay ka caawisay abuuro beer waxbarasho iyo beerta oo dhan xirfadeed.

dhaqanka abaabuleed ayaa diiradda ku saabsan mawduucyo kala duwan kala duwan ee waxbarasho. In qayb sababtoo ah dagaalkii labaad ee dunida, inta lagu guda jiro 1940 ee duurka jooga oo diiradda lagu saaray saadka iyo sayniska maamulka.

Muddadan xoogga ahaa ee la isticmaalayo lagula socdo xisaabta iyo falanqayn tirakoobka si aad u hesho jawaabaha ugu wanaagsan ee dhibaatooyinka adag. Studies by Carnegie – ama biyaha saafiga ah – dhaqaalaha Dugsiga ee 1950 iyo 1960 ee taageereen, kuwaas oo wajiyada macquul dhibaatooyin go’aan qaadashada.

Tan iyo 1970 oo, heshiis wanaagsan ee shaqada la qabtay oo duurka ku ah dhaqanka urur ayaa on qaybaha dhaqanka ururada, oo ay ku jiraan mawduucyo sida qoomiyadda, fasalka, doorarka jinsiga, iyo qoysaska dhaqanka iyo doorka ay dhismaha group iyo wax soo saarka. Cilmi-baarisyadaasi waxay, qayb ka mid ah shaqada ah ee diiradda duurka ku wajahan cilmi tayo leh, iyo waxyaabo kale, ay tixgeliyaan siyaabaha ay aqoonsi iyo asalka sheegi karaa go’aan qaadashada.

Diiradda  waxbarashada:

Waxbarashada diiradda  dhaqanka ururka waxaa inta badan laga helaa dugsiyada ganacsiga, iyo iskuulada ee shaqada bulshada iyo cilmi nafsiga. Oo waxay ku bari waxbarashada cilmiga aadanaha, ethnography, iyo hoggaanka iyo isticmaali tamarta, tayo Mowduucyada daboolay OB waxaa ka mid ah garaadka, go’aan qaadashada, barashada, dhiirigelinta, gorgortan, dareenkaa, habka kooxda, cuqdo, iyo awoodda iyo saamaynta.

OB yar yar daboolayaa ururada sida nidaamyada bulshada, dhaqdhaqaaqa isbedelka, suuqyada, xiriirka ka dhexeeya ururada iyo degaanadooda, iyo sidoo kale aqoonsiga ee geedi socodka ururka, sida dhaqdhaqaaqa bulshada saamayn suuqyada, oo xooggii Kan ugu shabakadaha bulshada.

Waxyaabihii ka soo baxay jirka dhaqanka urur ee cilmi-baarista waxaa loo isticmaali karaa madaxda iyo xirfadlayaasha Relations Human si fiican u fahmaan ‘dhaqanka ganacsi, sida dhaqanka in la fududeeyn karaa ama leexiya wax soo saarka iyo haynta shaqaale, iyo sida ugu wanaagsan ee loo qiimeeyo murashaxiinta xirfad dhigay iyo shakhsiyadda inta lagu guda jiro nidaamka shaqaalaynta.  Codsiga waa aragti iyo aqoon baradkii dhaqanka waana halka laha ogaan karo qofka heerkiisa cilmi iyo garaad ee uu leeyahay kuna doonaaya inuu ku soo  biira ama ka mid ahaada urur Personality, qanaacada shaqe ee shaqsi, Leadership, Authority, Power, iyo Politics. Dhamaantoot Waxaa jira hal jid sax ah si aan u qiimeyno sida saxda ah si ay u maareeyaan wax kasta oo waxyaalahan

Shaqsiyada Personality, muhiimad dhaqanka taxane gooye ah, kaalin weyn oo sida uu qofku u falgala kooxaha iyo saarta shaqada. Ogaanshaha shakhsiyadda qofka, sidoo kale iyada oo taxane ah oo baaritaan, ama iyada oo loo marayo wada hadal fikrad fiican ah in ay tahay taam ah deegaanka ay la soo kiraystay lahaa galay, iyo sida ugu fiican ee lagu dhiirigaliyo in qofkaas siin karaa.

Aragtiyaha agagaarka xiisaha shaqo ballaaran kala duwan yihiin, laakiin qaar ku doodayaan in shaqo lagu qanco uu ka kooban yahay nidaam adag abaalgud, shaqada kalifaya, kormeerayaasha wanaagsan, iyo xaalado shaqo oo lagu qanci karo.

Hoggaanka, waxa ay u eg iyo meesha ay ka soo jeeda waa mawduuc qani ku ah dood iyo baaritaan  dhaqanka urur gudahood. Markii mid ka mid ah u arko waxa ugu xiran maamulka, waxay noqon kartaa mid ballaadhan, diiradda, dhexe ama, go’aan, wacyi, jaleelada ee shakhsiyadda qofka ama natiijo ah meel ay ku amar.

Awood Power, amar, iyo siyaasadda oo dhan shaqeeyaan inter-dependently ee goobta shaqada. Fahamka siyaabaha ku habboon, sida ku heshiiyeen ee xeerarka a goobta iyo tilmaamaha guud ee anshaxa, kaas oo walxahaasi waxaa lagu soo bandhigay oo la isticmaalo waxay yihiin qaybaha muhiimka ah si ay ganacsiga ama ururka aaay mideeyaan

Halkaan waxaan ku sheegi doonaa 5-ta astaamood ee waajibka ah in la raaco, waa haddii aad doonayso inaad noqoto maamule wanaagsan. Calaamadaha lagu garto maamulaha xun waxaa kamid ah shaqada fudud ayuu ka dhigaa shaqo adag ama xun, halka maamule fiican uu sameyn karo shaqo xun oo loo dulqaadan karo. Hadaba, sidee maamule xun ugu dhigi karnaa mid fiican. Kuwani waa shan astaamood oo muhiim ah.

1. Dabacsanaantu waa furaha koowaad

Sahan lagu sameeyay shaqaalaha ayaa lagu ogaaday in ku dhawaad 40% musharaxiinta shaqooyinka caalamka ay sheegaan in jadwalka dabacsan uu ka mid yahay seddexda arrimood ee ay tixgeliyaan marka ay dooranayaan boos shaqo.

Laakiin, jadwallada is-beddelka ah ma’ahan qaybta kaliya ee ugu muhiimsan ee maareynta — la dhaqanka shaqaalaha sida shaqsiyaadka sidoo kale waa muhiim. Taas macnaheedu waa inaad ku kala duwanaan kartid sida aad uga jawaabeyso xaaladaha kala duwan.  Maareeyayaasha wanaagsan waxay ula dhaqmaan shaqaalahooda si bani’aadamnimo leh. Taas macnaheedu waa inay ula dhaqmaan si dabacsan iyo isfahan leh.

2. Daacadnimadu Waa Muhiim

Aan dhahno sharraxaadda shaqo waxay leedahay “jadwal dabacsan” iyo “jawi taageero leh.” Waxaad ogaataa qeexitaanka maamul ee dabacsanaanta macnaheedu waa in aad shaqada imaan karto waqti kasta inta u dhexeysa 7:55 iyo 8:02. marwalba, oo aad iscaawisaan.

Daacadnimada macnaheeda ma’ahan mid qumman, laakiin waxay ka dhigan tahay sixitaanka dhibaatooyinka markay soo baxaan. Siinta shaqaalaha tusaalooyin qaas ah oo ah sida, goorta, iyo waxa ay horumarin karaan ayaa aad uga qiimo badan sida indho indheeynta dhibaatada ku ah shaqaalaha.

Maareeyayaasha, dabcan uma sheegi karaan shaqaalaha macluumaadka qarsoodiga ah, laakiin waxay u sheegi karaan waxay u baahan yihiin inay ogaadaan inay shaqooyinkooda qabtaan. Maamulayaasha daacada ah ma sheegaan macluumaadka.

3. Naxariista

Sharciyada shaqaalaha qaar ayaa ku saleysan fikirka naxariista loo naxariisto shaqaalaha. Haddii shaqaalaha haysto cunug wakhti dhaw la dhalay, waa wax u fiican in hooyada ama aabaha cusub ay fasax u helaan oo ay la seexdaan ilmaha yar. Wadamada sida Norway ayaa hooyada wakhtiga dhaw dhashay loo oggalyahay inay muddo sanad ah ay ka maqnaan karto shaqada, halka aabaha loo oggalyahay 2 bilood.

Haddii shaqaalaha dhabarka ku xanuunaayo una baahan yihiin miis taagan ama kursi khaas ah in la siiyo waxay kamid tahay naxariista loo naxariisto shaqaalaha, waliba waxaa wanaagsan in sharci laga dhigo gudaha Soomaaliya. Maxaa yeelay shaqaalaha ayaa noqon karo qof naafo ah ama qof jir ahaan jilacsan oo aan awood fiican lahayn.

Xaqiiqooyinka kale ee naxariis laguma sharaxo sharciga. Dawladda federaalku ma lahan sharci kaa raba inaad siiso maalmo dheeraad ah oo fasax ah marka qof soddoh ah hooyadeed ay dhimato, laakiin qof naxariis leh ayaa iska leh. Ma jiro sharci jira oo kaaga baahan inaad oggolaato jadwal dabacsan si shaqaalahaagu ugu laabtaan kulliyadda jaamacadda si ay u dhammaystiraan shahaadadooda, laakiin naxariis ayaa leh.

Maareeyayaasha wanaagsan waxay raadiyaan qaabab ay ku muujiyaan naxariis, xittaa markii sharcigu uusan u baahnayn.

4. Mushaar caddaalad ah

Xeerka Xiriirka Shaqaalaha ee Qaranka wuxuu illaaliyaa xuquuqda shaqaalaha inay ka wada hadlaan xaaladaha shaqada, oo ay ku jiraan mushaharka shaqaalaha oo kale. Laakiin dadka kama hadlaan maamulaha maamula shaqaalaha.

Iskuulka Harvard Business School, Zoë Cullen iyo kan UCLA ee Ricardo Perez-Truglia waxay ogaadeen in markii ay dadka weydiiyeen inay qiyaasaan mushaharka shaqaalaha la shaqeeyo, waxaa usoo baxday qiyaasta celcelis ahaan ayaa noqotay 16% .

Dadka kama hadlaan mushaharkooda, taas oo macnaheedu tahay in maareeyayaasha shirkadaha si fudud u siin karaan dadka si aan caddaalad ahayn. Waana dhaqan-xumo qaab daran in aad si xigto ahaan ah ugu kala badiso mushaarka. Maamulayaasha waa in ay ogadaan in caddaalada ay qeyb libaax ah ka ciyaarayso nolosha guud ee aadanaha.

Maamulayaasha fiicani waa inay fahmaan in bixinta mushaar caddaalad ah ee qofkasta uu muhiim u yahay guusha; waa inay wanaag dareemaan markay shaqaaluhu kala hadlayaan magdhowgooda maxaa yeelay qof walba waa inuu sida caadiga ah uu helaa mushahar macquul ah.

Mushaharka cadaaladda ah ma’ahan inuu haysto isla mushahar la mid ah kan shaqaalaha oo kale ee isla meesha ku jira. Mushaharka cadaaladda waxa kale oo ay macnaheedu tahay in shaqaaluhu helayaan sicir suuq caddaalad ah. Daraasad ayaa lagu ogaadey in shaqaalaha baddela shaqooyinkooda ay u beddelaan mushaar awgeed. Shirkadaha aan bixinin mushaar fiican waxay kasbadaan in ay shaqaalaha ka tagaan.

5. Waxay dhisaan kooxo guuleysta oo leh hoggaan maskixiyeed

Maamulayaasha fiican uma fiirsadaan oo kali guusha ay gaareen – laakiin waxay fiiriyaan guusha kooxda ay maamulaan. Ururka Maareynta Kheyraadka Aadanaha ee ka dhisan dalka Mareykanka waxay yiraahdeen ‘si loo noqdo hoggaamiyeyaal wanaagsan, maareeyayaasha – gaar ahaan kuwa ku cusub jagada – ay tahay inay horumariyaan fikirka hoggaamiyaha.

Hogaamiyaha waa inuu u arkaa xaaladaha si ka duwan kan tabaruca shaqsiga ah uusan arkin. Hogaamiyaha ayaa diiradda saara sawirka weyn wuxuuna dadka ka caawiyaa isu keenista dadka si ay u gaaraan yoolal muhiim ah. Ma filan kartid inaad si dhakhso ah uga booddo “qabashada” door aad ku yeelato “maareeyn” adigoo aan haba yaraatee ka dhimman xirfadahaaga hoggaaminta. Maareeyayaasha wanaagsani waxay ka shaqeeyaan sidii ay u buuxin lahaayeen nusqaamahaas isla markaana u beddeli lahaayeen aragtidooda mid ka mid ah hoggaamiyeyaasha.

Hogaamiyaha wanaagsan wuxuu raadiyaa shaqaalaha inay la kulmaan kaqeybgal iyo xushmeyn. Ma’aha arin sax ah; waa arin lagu dhisayo jawi dadka ku guuleysan karaan.

Waxaa jira malaayiin qaab oo lagu noqon karo maamule wanaagsan – ma jiro qaab adag oo ay tahay in maamule kasta oo wanaagsan uu raaco waqti kasta. Laakiin mabaadiida aasaasiga ah waxay maamulayaasha ka caawin karaan inay shaqaalahooda ku guuleystaan. Shaqaalaha guuleysta waxay horseedaan ganacsiyo guuleysta, kaasoo noqon doona yoolka dhammaan maamulayaasha.